Şor Türkleri günümüzde Rusya’nın Kemerovo Oblastı’nda yaşayan Türk bir boyudur. Eskiden Kemerova bölgesinin adı Şor Türklerinin ülkesi anlamında Şorya idi. Rusların Şor Türklerini yok etmek için uğraşları neticesi Şorya’nın adı değiştirildi.
Şorların nüfusu 2010 nüfus sayımı sonuçlarına göre 12 bin 88 kişidir. 2002 yılında 13.975 olan Şor nüfusu son nüfus sayımına göre gerilemiş görünmektedir.
Şorların dili Şor Türkçesi veya Şorca adı verilen Türkçedir. Ruslar tarafından uygulanan sistemli asimilasyon politikaları sonucu bugün ana dilini bilen Şor sayısı 900 kişiden ibarettir.
19. yüzyılın ortalarında Radloff tarafından “kızak” anlamına gelen Şor adıyla anılmış ve bu ad daha sonraki dönemlerde yaygınlaşmıştır. Şorlar kendilerine Şor Kiji ya da Tadar Kiji derler.
Daha önceleri Şaman olan Şorların önemli bir kısmı, 19. yüzyılda Ruslar tarafından Hristiyanlaştırılmıştır.
Hun, Göktürk, hatta Moğolların ,demir bir dağın ardına saklanıp kalabalıklaşan sonra o dağı eritip çıktıklarını anlatan Ergenekon ve türeyiş efsanelerinde adı geçen demir dağın Şor Türklerinin yaşadığı coğrafi bölge olduğu sanılmaktadır.
Temir Tav adındaki kasaba , Altay Dağları`nın kuzeyinde yer almaktadır.
Yaşadıkları bölge Rusya tarafından bilinçli geri bırakılmış, sosyoekonomik ve kültürel sorunlar çözülmemiştir Bölgede Türk yerleşim birimleri susuz, elektriksiz ve yolsuz bırakılmıştır Şor Türklerinin elinden topraklan alınmış, kömür ocaklarında çalışmaya mahkûm edilmiştir
Şor Millî Hareketi, özellikle Türk milliyetçiliği ve kültürü muhafaza üzerinde çalışmalar yapmaktadır. Pedagoji enstitüsünde son yıllarda açılan Şor dili bölümü, Rusya Federasyonu`na rağmen eğitimini sürdürmeye çalışmaktadır. Şor Türkleri’nin ünlü sesi Çıltıs Tannagaşeva Şor müziğini ve kültürünü tüm dünyaya tanıtmaktadır.
Semey nükleer poligonunda yapılan nükleer denemeler, kömür ocaklarından çıkan radyoaktivite ve kömür tozları Televütler gibi Şorları da etkilemiş, çok sayıda çocuk hasta ve sakat doğmuş, ölüm oranlan artmıştır.
Bütün bunlara rağmen ata folklorunu, kültürünü ve dilini kanlarında saklayarak, Türk kimliğini unutmadan bugünlere gelmesini başarmışlardır
Türk Asya
Bir yanıt yazın