Ham Çamur Arıtılması
* Çamur hacminin azaltılması
* Daha sonraki işlemlerde sağlık riski olmaması için çamurun stabilizasyonu daha fazla ayrışma ve koku olmaması
* Kompostlama, atık bertarafı gibi işlemlerin kolaylaşması için çamurun arıtma işlemine tabi tutulması gerekir.
Bu nedenle; yoğunlaştırma, özümleme/stabilizasyon, yeniden yoğunlaştırma ve susuzlaştırma işlemleri diye adlandırılan aşamalardan geçirilir.
Çamur Kalitesi, Çamur Miktarı
Çamur kalitesi:Atıksu dolayısıyla çamur yaklaşık %75 evsel, %12 endüstriyel ve %13 yağmur suyu ile gelen atıklardan oluşur.BOİ5= 60 g/kişi.gün esasına göre
* Primer çamurda kuru madde miktarı 45 g/kişi.gün kuru madde
* Fazla çamurda 35 g/kişi.gün KM.
* Karıştırılmış çamurda 80 g/kişi.gün KM mevcuttur.
Ham Çamur Yoğunlaştırıcıları
Ön çökeltme tanklarından gelen %2,5 kuru maddeli ham çamur ile son çökeltme tanklarından gelen %0,5-1 kuru maddeli fazla çamur birlikte işlenir. Burada yoğunlaştırma %4-6 kuru madde içeren çamur dibe çöker. Çamurun fermente olmaması için 3 günden fazla bekletilmez.Yoğunlaştırma tankında çamur partikülleri arasındaki bağı kıran dikey çamur kırıcılar(karıştırıcılar) mevcuttur. Dikey karıştırıcılar sayesinde farklı bölgelerde çamur fazı oluşumu engellenir. Su ve gaz serbest kalarak yüzeye çıkar. Dipteki çamur sıyırıcı vasıtasıyla huniye toplanır. Buradan özümleyiciye pompalanır.Tankın yüzeyinden savaklanan su pompa ile tesisin girişindeki atıksuya karıştırılır.Yoğunlaştırıcıların yüzeyinde oluşan köpük pompa ile döner elekten geçirilmek üzere ön arıtma istasyonuna pompalanır.
Çamurun Özümlenmesi (Stabilizasyon)
Çamurdan elde edilecek gazin elektrik ve isi enerjisine dönüştürülmesi amaçlanıyorsa gaz özümleme yoluyla stabilize edilmelidir.
Çamur Stabilizasyonunun Amacı:
Çamurdaki organik maddelerin en iyi şekilde ayrıştırılmasıyla kararlı bileşiklere dönüştürülmesi, kötü kokuların olmaması, yoğunlaştırma ve kurutma kabiliyetinin iyileştirilmesi, hacmin azaltılması, bertaraf aşamasında çevreye zarar vermemesi metan gazı üretilerek elektrik ve ısı enerjisi elde edilmesidir.
Anaerobik Özümleme:
Ham çamur yoğunlaştırıcılarında yoğunlaştırılan çamur, pompa vasıtasıyla isi eşanjöründen geçirilerek ısıtılır ve özümleme tankına gönderilir.Eşanjörde taze çamur özümleyicilerden alınan çamurla karıştırılarak devamlı 35°C sabit sıcaklıkta tutulur. Özümleyici içindekiler gaz injeksiyonu ve çamurun farklı bölgelerden pompa ile sirküle ettirilmesiyle karıştırılır.Özümleme prosesi anaerobik şartlarda uygun pH değeri olan 7,0-7,5 arasında 35 °C de 2-3 hafta sürer. Üstten alınan gaz filtrelerden geçirilerek gaz depolama tankına gönderilir.
Gaz Üretimi Depolanması ve Değerlendirilmesi:
Eşdeğer nüfus başına gaz üretimi 20 l/kişi.gün olarak hesaplanır. 1 kg organik kuru maddeden 366 I gaz elde edilir.Özümlemeden elde edilen biyogaz sıcak su elde etmek üzere kazanlarda yakılır. Elde edilen sıcak su ile hem sosyal ve idari binalar ısıtılır hem de çamurun ısıtılmasında kullanılır. Aynı zaman üretilen gaz özümleyici içeriğinin karıştırılması için, gaz injeksiyonunda ve elektrik enerjisi üretimi için gaz motorlarında tüketilir. Gaz motorlarının soğutma suyu kazan ısıtma sistemi için kullanılır. Gazda mevcut hidrojen sülfürün korozif etkisinden korunmak amacıyla atıksuya demir tuzlan dozlanarak hidrojen sülfür bertaraf edilir.
Çamur Susuzlaştırılması
Özümleme sonrası organik katıların ayrışması sonucu kuru madde miktarı %5’ten yaklaşık %3,5’e düşer. Böylece su yüzdesi yükselir. Bundan dolayı çamur konstrasyonunu arttırmak ve hacim yüklemesini azaltmak ve verimi arttırmak amacıyla özümlenmiş çamur yoğunlaştırıcıları kullanılır ve çamurun mekanik ile susuzlaştırılması yapılır.
Özümlenmiş Çamur Yoğunlaştırıcıları:
Sistem ham çamur yoğunlaştırıcıları gibidir. Dipte %4-6 kuru madde içerecek şekilde yoğunlaşan çamur pompa ile çekilir ve mekanik çamur susuzlaştırma istasyonuna gönderilir. Yoğunlaştırıcının yüzeyinden alınan yüksek BOİ içeriği olan su yine pompa vasıtasıyla girişteki atıksu ile karıştırılır.
Çamurun Mekanik Olarak Susuzlaştırılması:
Yoğunlaştırılmış çamura belirli oranda katyonik polielektrolit çözeltisi dozlanarak çamurun
floklaşması sağlanıp, bantlı filtre prese gönderilir.Floklaşma sonucunda serbest kalan su barılardan süzülerek alta geçer. İki bant arasında sıkışan çamur kek halini alır ve konveyore dökülerek doğrudan kamyona yüklenir. Altta süzülen filtrat yüzey suyu ile karıştırılır. Elde edilen kekin kuru madde miktarı %25-30 civarında olup, kızdırma kaybı %40 civarındadır.
Çamurun Bertarafı
Çamur keki daha sonraki işlemler iç,n depolama alanına gönderilir.
Çamurun Tarımda Kullanılması:
Çamur keki ıslak veya kuru olarak tarım arazilerinde toprağın kalitesini iyileştirmek amacıyla kullanılabilir. Çamur kekinde mevcut metal içeriği nedeniyle tarımda sınırlı şekilde kullanılmalıdır.
Kaynak:İbrahim BAKICI
Herkesin bir yaşama nedeni var. Benimkiyse, bir “Sevda”…