5 Eylül, Miladi takvime göre yılın 248. (artık yıllarda 249.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 117 gün vardır.
Dünyada ve Türkiye’de 5 Eylül’de Neler Oldu?
Yıldönümleri ve Olaylar
- 1795 – ABD ile Osmanlı İmparatorluğu arasında, ABD’yi yıllık vergiye bağlayan ABD – Osmanlı Sözleşmesi imzalandı.
- 1839 – Çin’le İngiltere arasındaki I. Afyon Savaşı başladı.
- 1920 – II. Yozgat Ayaklanması başladı.
- 1922 – Türk Ordusu, Yunan İşgali altındaki Nazilli, Sultanhisar, Susurluk, Pazaryeri, Domaniç, Alaşehir, Datça, Kuyucak, Sındırgı, Gördes ve Salihli’yi kurtardı.
- 1938 – Atatürk, vasiyetnamesini yazdırdı. Vasiyet, Ankara 3. Sulh Hukuk Hakimi Osman Selçuk Selçuk tarafından 28 Kasım 1938’de açıldı.
- 1945 – Türkiye’de çok partili döneme geçişin ilk partisi olan Millî Kalkınma Partisi kuruldu.
- 1960 – Muhammed Ali (Cassius Clay), 1960 Roma Olimpiyatlarında altın madalya kazandı.
- 1963 – 20-21 Mayıs’ta askeri darbe girişiminde bulunan Albay Talat Aydemir, Ankara 1 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesi’nce idama mahkûm edildi.
- 1973 – Devlet Film Arşivi’nde yangın çıktı; Atatürk’ün tek kopyalı filmleri yandı.
- 1991 – Nelson Mandela, Güney Afrika’da Başkan seçildi.
- 2012 – Afyonkarahisar’da bulunan askeri depoda meydana gelen patlamada, 25 asker hayatını kaybetti.
- 2020 – Türkiye’de yeni tip korona virüs salgını toplam vaka sayısı 278.228, toplam vefat sayısı ise 6.620 olarak açıklandı.
- 2020 – Dünya Sağlık Örgütü; dünyada korona virüs vaka sayısı 26.468.031, ölenlerin sayısı 871.166 ve ülke-bölge sayısını ise 216 olarak açıkladı.
- 2021 – Gine’de askeri darbe oldu.
- 2022 – Çin’de Luding depremi gerçekleşti.
Bugün Doğanlar
- 699 – Ebû Hanîfe, Hanefi mezhebinin kurucusu (ö. 767)
- 1187 – VIII. Louis, Fransa Kralı (ö. 1226)
- 1319 – IV. Pedro, Aragon Kralı (ö. 1387)
- 1567 – Date Masamune, Japon siyasetçi ve Daimyo (ö. 1636)
- 1568 – Tommaso Campanella, İtalyan şair, yazar ve Platoncu filozof (ö. 1639)
- 1621 – Juan Andrés Coloma, Elda’nın dördüncü Kontu (ö. 1694)
- 1638 – XIV. Louis, Fransa Kralı (ö. 1715)
- 1667 – Giovanni Girolamo Saccheri, İtalyan matematikçi (ö. 1733)
- 1695 – Carl Gustaf Tessin, İsveçli politikacı (ö. 1770)
- 1722 – Frederick Christian, Saksonya Elektörlüğü Prensi (ö. 1763)
- 1725 – Jean-Étienne Montucla, Fransız matematikçi (ö. 1799)
- 1735 – Johann Christian Bach, Alman besteci (ö. 1782)
- 1750 – Robert Fergusson, İskoç şair (ö. 1774)
- 1769 – John Shortland, İngiliz deniz subayı (ö. 1810)
- 1771 – Karl (Teschen Dükü), Avusturya arşidükü, askeri reformcu ve kuramcı (ö. 1847)
- 1774 – Caspar David Friedrich, Alman ressam (ö. 1840)
- 1775 – Juan Martín Díez, İspanyol asker ve İspanyol Bağımsızlık Savaşı’nda gerilla lideri (ö. 1825)
- 1791 – Giacomo Meyerbeer, Alman opera bestecisi (ö. 1864)
- 1817 – Aleksey Konstantinoviç Tolstoy, Rus yazar (ö. 1875)
- 1847 – Jesse James, Amerikalı haydut (ö. 1882)
- 1876 – Wilhelm Ritter von Leeb, Alman Generalfeldmarschall (ö. 1956)
- 1905 – Arthur Koestler, Macar asıllı İngiliz yazar (ö. 1983)
- 1912 – John Cage, Amerikalı besteci, filozof, yazar ve baskıcı (ö. 1992)
- 1921 – Nazife Güran, Türk besteci (ö. 1993)
- 1930 – Nedret Güvenç, Türk tiyatro sanatçısı ve sinema oyuncusu
- 1940 – Raquel Welch, Amerikalı aktris
- 1942 – Werner Herzog, Alman film yönetmeni
- 1946 – Freddie Mercury, Hint asıllı İngiliz müzisyen ve Queen grubunun solisti (ö. 1991)
- 1948 – İsmail Arca, Türk futbolcu
- 1949 – Sami Ezzib, Filistin asıllı İsviçreli hukukçu
- 1951 – Michael Keaton, Amerikalı aktör
- 1956 – Samet Aybaba, Türk futbolcu ve teknik direktör
- 1967 – Salih Kenan Şahin, Türk siyasetçi ve tıp doktoru
- 1971 – Will Hunt, Amerikalı müzisyen, besteci ve rock grubu Evanescence’ın davulcusu
- 1973 – Kaan Tangöze, Türk müzisyen ve Duman müzik grubunun solisti
- 1973 – Nedim Akbulut, Türk futbolcu ve teknik direktör
- 1973 – Rose Arianna McGowan, Amerikalı sinema oyuncusu
- 1976 – Carice van Houten, Hollandalı tiyatro ve sinema oyuncusu
- 1988 – Nuri Şahin, Türk futbolcu
- 1990 – Kim Yu-Na, Güney Koreli buz patenci
- 1991 – Skandar Keynes, İngiliz aktör
- 1991 – Zeki Yavru, Türk futbolcu
Bugün Ölenler
- 1548 – Catherine Parr, İngiltere Kraliçesi (d. 1512)
- 1857 – Auguste Comte, Fransız matematikçi (d. 1798)
- 1876 – Manuel Blanco Encalada, Şilili siyasetçi ve Şili’nin ilk Devlet Başkanı (d. 1790)
- 1877 – Çılgın At, Lakota kızılderililerinin Şefi (d. 1849)
- 1883 – Gaspare Fossati, İtalyan mimar (d. 1809)
- 1901 – Ignacij Klemenčič, Sloven fizikçi (d. 1853)
- 1906 – Ludwig Boltzmann, Avusturyalı fizikçi (d. 1844)
- 1914 – Charles Péguy, Fransız şair (d. 1873)
- 1953 – Richard Walther Darré, Alman siyasetçi ve Gıda ve Tarım Bakanı (d. 1895)
- 1991 – Fahrelnissa Zeid, Türk ressam (d. 1901)
- 1993 – Claude Renoir, Fransız görüntü yönetmeni (yönetmen Jean Renoir’ın yeğeni ve ressam Pierre Auguste Renoir’ın torunu) (d. 1914)
- 1993 – Samim Kocagöz, Türk yazar (d. 1916)
- 1997 – Rahibe Teresa, Arnavut hayırsever ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1910)
- 2012 – Ediz Bahtiyaroğlu, Türk – Boşnak millî futbolcu (d. 1986)
- 2012 – Ediz Bahtiyaroğlu, Türk-Boşnak millî futbolcu (d. 1986)
- 2013 – Rochus Misch, Nazi Almanyası’nda asker (d. 1917)
- 2014 – Simone Battle, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1989)
- 2015 – Setsuko Hara, Japon oyuncu (d. 1920)
- 2016 – Hugh O’Brian, Amerikalı oyuncu (d. 1925)
- 2017 – Nicolaas Bloembergen, Amerikalı fizikçi (d. 1920)
- 2018 – Beatriz Segall, Brezilyalı oyuncu (d. 1926)
- 2019
- Kiran Nagarkar, Hint roman yazarı, eleştirmen, oyan yazarı ve senarist (d. 1942)
- Jaroslav Weigel, Çek aktör, oyun yazarı, çizgi roman sanatçısı ve ressam (d. 1931)
- 2020
- Johny Bakshi, Hint film yönetmeni ve yapımcısı (d. 1932)
- Erbil Tuşalp, Türk gazeteci ve yazar (d. 1945)
- 2021 – Recep Mamur, Türk iş adamı, Kayserispor’un eski kulüp başkanı (d. 1949)
- 2023 – Mehmet Ulay, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1942)
