Laurocerasus Officinalis: Kirazı-Karayemiş-Taflan 

Laurocerasus officinalis: Laz Kirazi - Karayemiş - Taflan 

Laurocerasus officinalis: Laz Kirazi – Karayemiş – Taflan 

Laurocerasus officinalis, Gülgiller (Rosaceae) familyasından, küçük beyaz renkli çiçekler açan, daha çok rutubetli ve gölgeli yerlerde yetişen 5–15 m boyunda, yaprak dökmeyen bir ağaç türüdür. Türkiye’de çeşitli yöresel adlarla bilinmektedir.

Yöresel Adları:

  • Taflan
  • Karayemiş
  • Laz kirazı
  • Laz üzümü
  • Laz yemişi
  • Gürcü kirazı
  • Tanal (Giresun)
  • Tçkoo (Artvin)

Anavatanı ve Yayılış Alanı:

Karayemiş’in anavatanı Karadeniz’in doğu kıyıları, Balkanlar, Kafkaslar ve Kuzey İran’dır. Türkiye’de Karadeniz Bölgesi’nin doğu ve batısında, Marmara Bölgesi’nin kuzeyinde, Ege Bölgesi’nin kuzeybatısında yayılış gösterir.

Botanik Özellikleri:

  • Boyut: 5-15 metre boyunda bir ağaç veya çalı formunda büyür.
  • Yapraklar: Koyu yeşil, parlak ve 5-25 cm uzunluğunda, derimsi, elips şeklindedir. Yaprak kenarları dişlidir.
  • Çiçekler: Beyaz renkte ve salkım şeklindedir. 10-20 cm uzunluğundaki çiçek salkımları yaprak koltuklarından çıkar.
  • Meyveler: 6-25 mm boyunda, siyah veya kırmızı renkte, yuvarlak veya oval meyvelerdir. Olgunlaştıklarında tatlı, ekşi veya buruk olabilir.

Çoğaltılması:

  • Tohumla,
  • Kök sürgünleriyle,
  • Çelikle,
  • Daldırmayla,
  • Aşıyla,
  • Doku kültürü ile.

Kullanım Alanları:

  • Meyveleri: Taze olarak tüketilir, reçel, marmelat ve komposto yapımında kullanılır.
  • Yaprakları: İlaç yapımında kullanılır.
  • Süs Bitkisi: Park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir.

Faydaları:

  • Antioksidan özelliği sayesinde birçok hastalığa karşı korur.
  • Demir eksikliğini giderir.
  • Diş eti hastalıklarına iyi gelir.
  • Hemoroidi iyileştirir.
  • Kan şekerini düşürür.
  • Kasların düzenli çalışmasını sağlar.
  • Kemik yapısının gelişmesini sağlar.
  • Mide ülseri ve kabızlığı giderir.
  • Sakinleştirici etkisi vardır.
  • Uyku verir.

Uyarılar:

  • Yaprakları ve çekirdekleri zehirlidir.
  • Hamileler ve emziren kadınlar tarafından kullanılmamalıdır.
  • Çocukların erişemeyeceği yerde saklanmalıdır.

Çeşitleri:

  • Oxygemmis: Meyveleri iri ve siyah renkte, tadı acı ve mayhoştur.
  • Globigemmis: Meyveleri Oxygemmis’e göre daha küçük ve tatlıdır.
  • Angustifolia: Yaprakları ince ve şerit biçimindedir.
  • Yaban Formu: Meyveleri küçük ve buruk bir tada sahiptir.

Toplama Zamanı:

  • Meyveler Temmuz-Ağustos aylarında olgunlaşır.
  • Yapraklar Nisan-Mayıs aylarında toplanır.

Kurutma ve Depolama:

  • Yapraklar gölgede kurutulur ve hava almayan kaplarda saklanır.

Kimyasal Yapısı:

Ülkemizde dağılım gösteren kültürvarların meyvelerinde 23 farklı karboksilik asidin varlığı ve temel karbonhidratlardan hepsinin bol miktarda varlığı tespit edilmiştir. Karboksilik asitlerden bazıları bazı kültürvarlarda mevcut olup diğerlerinde olmazken; hidroksisüksinik asid, benzoik asit bütün kültürvarlarda temel bileşen olarak tespit edilmiştir. Karbonhidratlardan ise fruktoz, glikoz ve alkol şekerlerinden sorbitol tüm kültürvar meyvelerde bol miktarda bulunmakta iken kültürvar meyveleri az miktarda sukroz içermektedir.

Dikkat: Yapraklarında ise zehirli bir glikozit olan syagenetik glikozitler sınıfındaki Syandrikasit bulunmaktadır. İnsanlarda görülen zehirlenmeler genellikle tohumlarında syagenetik glikozitler bulunan bitkilerin tohumlarının yenmesi sonucu meydana gelir. Bu asitler insan vücudu içine birkaç dakika – birkaç saat içinde yayılarak ölümler meydana getirdiği için syagenetik glikozit türlerinden Syagenetikasid içeren yaprakların bilinçsiz bir şekilde kullanılmaması gerekir.

Taflan yapraklarının su buharı destilasyonu sonucunda tanen, şeker, yağ, emülsin isimli bir ferment ( bu ferment glikozite tesir ederse onu benzaldehit, siyanhidrin ve glikoza parçalar ) ve pralavrosin isimli bir glikoza ihtiva eder. Bu glikozit renksiz, kokusuz ve acı lezzetlidir. Yapraklarda bulunan siyanhidrik asit miktarı 100g yaprakta 120- 180 mg arasında değişmektedir.

Zehirlenme Belirtileri:

  • Baş dönmesi, kusma, mide ağrısı, ishal, baş ağrısı, nefes darlığı, kas krampları ve felç.

Zehirlenme Tedavisi:

  • Hemen doktora başvurmak.
Kaynaklar:

Not: Bu bilgiler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tıbbi bir sorunuz varsa doktora başvurmanız önerilir.

Kerim Usta
Kerim Usta tarafından yazılan son yazılar (Hepsi)

Yorum yapmaya ne dersiniz?