Mareşal Fevzi Çakmak, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti tarihinde önemli roller üstlenmiş bir asker ve devlet adamıdır. 12 Ocak 1876 tarihinde İstanbul’da dünyaya gelen Fevzi Çakmak, küçük yaşlardan itibaren askerî bir eğitim alarak Osmanlı ordusunda yükselmiştir. 1895 yılında Harp Okulu’ndan, 1898’de ise Harp Akademisi’nden kurmay subay olarak mezun olmuştur. Askerî kariyerine Osmanlı ordusunda başlayan Çakmak, Balkanlar ve Anadolu’da çeşitli görevlerde bulunmuştur.
Osmanlı Devleti döneminde, Metroviçe Tümeni Karargah Subaylığı, Taşlıca Mutasarrıfı ve Komutanlığı, Kosova Kuvayi Umumiyesi Kurmay Başkanlığı gibi kritik görevlerde bulunmuş, Arnavutluk isyanlarının bastırılmasında etkili olmuştur. 1914 yılında mirliva (tümgeneral) rütbesine yükselmiş, Birinci Dünya Savaşı süresince Anafartalar Grup Komutanlığı, 2. Kafkas Kolordusu ve 2. Ordu Komutanlığı gibi kritik görevler yürütmüştür. 6 Ocak 1918’de Osmanlı Devleti’nin Genelkurmay Başkanlığı’na atanarak bu görevi 1919’a kadar sürdürmüştür.
Birinci Dünya Savaşı’nın ardından Anadolu’ya geçen Fevzi Çakmak, Kurtuluş Savaşı’nda önemli bir rol oynamış, 1921 yılında orgeneral, 1922’de ise Büyük Zafer’in kazanılmasındaki katkıları nedeniyle mareşal rütbesine yükseltilmiştir. 1924 yılından 1944’e kadar Genelkurmay Başkanlığı görevini sürdürmüş, bu süre içinde Türk Silahlı Kuvvetleri’ni modernize etmek için çalışmış ve özellikle ordunun disiplin ve eğitim anlayışında reformlar gerçekleştirmiştir.
Sahip olduğu nişan ve madalyalar, onun askerî yetkinliğini ve hizmetlerini gösteren en önemli delillerden biridir. Gümüş ve Altın İmtiyaz Madalyaları, Altın Muharebe Liyakat Madalyası, İstiklal Madalyası gibi Türkiye Cumhuriyeti ve Osmanlı Devleti tarafından verilen madalyaların yanı sıra, Avusturya-Macaristan Harp Nişanı, Alman Demir Haç Nişanı ve Mecidi Nişanları ile de ödüllendirilmiştir.
Bayan Fıtnat Çakmak ile evli olan Mareşal Fevzi Çakmak’ın iki çocuğu vardır. Aynı zamanda Almanca, Fransızca ve İngilizce bilen Fevzi Çakmak, askerî yetkinliğinin yanı sıra diplomasi ve strateji konularında da uzman bir isimdi.
10 Nisan 1950 tarihinde vefat eden Mareşal Fevzi Çakmak, Eyüp Sultan Mezarlığı’nda toprağa verilmiştir. Hayatı boyunca askerî disiplini, vatanseverliği ve önderlik vasfıyla Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ve Türkiye Cumhuriyeti’ne büyük katkılar sağlamış, ardında unutulmaz bir miras bırakmıştır.
Kerim Yarınıneli/KerimUsta.com
Kaynaklar:
- Fevzi Çakmak – Vikipedi
- Mustafa Fevzi Çakmak – Millî Savunma Bakanlığı
- Fevzi Çakmak (1876-1950) – Atatürk Ansiklopedisi
- Bir Milletin Varoluş Savaşı: Çanakkale Geçilmez - 18 Mart 2025
- Hava Muhalefetine Karşı Hayatta Kalma Rehberi - 17 Mart 2025
- Muamma Ustası: Şair Emri’nin Hayatı ve Eserleri - 15 Mart 2025
