İyi Olan Her Şey Paylaşımda…
Sarıkamış ta donan ordu Türk’tü.
Eksi derece hava, karlar kürktü .
Destanı yazmaya Tarihte ürktü.
Yazılmadı ,yazılmaz böyle destan.
Can feda bu vatan için esastan
Çölden gelmiş yazlık üniformalı .
Soğuğun üstüne ,açlık sofralı.
Doksan üç harbiden ordu yaralı
Yazılmadı, yazılmaz böyle destan
Kabardı göğsümüz gururdan, yastan.
Çanakkale şehitlerimizin sayısı hakkında araştırma yaptığımızda şehit sayısı ile zaiyat sayısının birbiriyle karıştırıldığı görülüyor. Prof. Dr. Cemal GÜVEN (2016). Çanakkale Muharebelerinde Türk Ordusunun Zayiatı adlı çalışmasında bu durumu şöyle açıklıyor.
“Çanakkale Muharebelerinde 200 – 250 bin kişinin şehit olduğu bilgisi kamuoyunda yaygın bir kanaattir. Bunun sebebi ise “zayiat” kelimesinin “kayıp ve ölüm” olarak algılanmasındandır. Oysa silahlı kuvvetlerde “zayiat” tekrar kullanılamayacak durumda olan personel anlamını taşımaktadır. Zayiatın şehitlik ile karıştırıldığı görülmektedir.
Türk Ordusu toplam 310 bin kişilik bir personel kadrosu ile bu muharebelerde görev yapmıştır. Buna göre askerî personelin neredeyse %20’si şehit olmuştur.
Subay ve Er olmak üzere toplam zayiat şöyledir:
Hastanelere Gönderilen: 14.000.
Genel Toplam: 207.888’dir.
Bu rakamlardan anlaşıldığı üzere Türk ordusu 210 bine yakın zayiat vermiştir.”
Bu konuda Tubitak Bilim ve Teknik Nisan 2015 sayısında Dr. Murat Yıldırım tarafında hazırlanan makalede ise
“Türk Genelkurmayı 25 Nisan’dan 1916 Ocak başına kadar Türk tarafının şehit, yaralı, hasta, kayıp ve esir dâhil toplam zayiatını 213.882 kişi olarak belirtiyor. Bu sayının 57.263 kişisi şehit. İsmail Hami Danişmend’e göre şehit sayısı 55.127, yaralı sayısı ise 100.117 kişi.
Bu sayıya kayıp olan 10.067 kişi ve hastalıktan ölen 21.493 kişi eklendiğinde toplam zayiat 186.869 kişi oluyor. Buna, hasta olduğu veya hava değişimi için geriye gönderilen 64.440 kişi de eklenince toplam zayiat 251.309 kişiye ulaşır.” denilmektedir.
Ayrıca Kültür Bakanlığının Burada verdiği linkte şehitlerin listesine ulaşabilirsiniz. Burada şehit sayısı olarak 50.687 sayısı verilmektedir.
Prof. Dr. Cemal GÜVEN (2016). Çanakkale Muharebelerinde Türk Ordusunun Zayiatı adlı çalışmasından Türkiye ve şimdiki Türkiye sınırları dışında bulunan illerde dahil olmak üzere verilen şehit sayıları aşağıda verilmiştir. Bu çalışmada Millî Savunma Bakanlığınca yayınlanmış “Şehitlerimiz” adlı eserden fazlaca faydalandığını belirtmiştir.
Bu çalışmaya göre Çanakkale Savaşının şehit verileri aşağıda verilmiştir.
İllere Göre şehit Sayısı
Atatürk 29 Ekim 1938 Tarihinde Cumhuriyetin 15. yılı için Türk Ordusu’na son mesajını yayınlamıştır.Atatürk son mesajında şöyle diyordu:
“Zaferleri ve mazisi insanlık tarihi ile başlayan her zaman zaferle beraber medeniyet nurlarını taşıyan kahraman Türk Ordusu!
