Çanakkale şehitlerimizin sayısı hakkında araştırma yaptığımızda şehit sayısı ile zaiyat sayısının birbiriyle karıştırıldığı görülüyor. Prof. Dr. Cemal GÜVEN (2016). Çanakkale Muharebelerinde Türk Ordusunun Zayiatı adlı çalışmasında bu durumu şöyle açıklıyor.
“Çanakkale Muharebelerinde 200 – 250 bin kişinin şehit olduğu bilgisi kamuoyunda yaygın bir kanaattir. Bunun sebebi ise “zayiat” kelimesinin “kayıp ve ölüm” olarak algılanmasındandır. Oysa silahlı kuvvetlerde “zayiat” tekrar kullanılamayacak durumda olan personel anlamını taşımaktadır. Zayiatın şehitlik ile karıştırıldığı görülmektedir.
Türk Ordusu toplam 310 bin kişilik bir personel kadrosu ile bu muharebelerde görev yapmıştır. Buna göre askerî personelin neredeyse %20’si şehit olmuştur.
Subay ve Er olmak üzere toplam zayiat şöyledir:
- Şehid: 57.263;
- Yaralı: 98.065;
- Kayıp/Esir: 11.179;
- Hava Değişimi: 7.084;
- Adi ve Bulaşıcı Hastalıktan Ölen: 20.297;
Hastanelere Gönderilen: 14.000.
Genel Toplam: 207.888’dir.
Bu rakamlardan anlaşıldığı üzere Türk ordusu 210 bine yakın zayiat vermiştir.”
Bu konuda Tubitak Bilim ve Teknik Nisan 2015 sayısında Dr. Murat Yıldırım tarafında hazırlanan makalede ise
“Türk Genelkurmayı 25 Nisan’dan 1916 Ocak başına kadar Türk tarafının şehit, yaralı, hasta, kayıp ve esir dâhil toplam zayiatını 213.882 kişi olarak belirtiyor. Bu sayının 57.263 kişisi şehit. İsmail Hami Danişmend’e göre şehit sayısı 55.127, yaralı sayısı ise 100.117 kişi.
Bu sayıya kayıp olan 10.067 kişi ve hastalıktan ölen 21.493 kişi eklendiğinde toplam zayiat 186.869 kişi oluyor. Buna, hasta olduğu veya hava değişimi için geriye gönderilen 64.440 kişi de eklenince toplam zayiat 251.309 kişiye ulaşır.” denilmektedir.
Ayrıca Kültür Bakanlığının Burada verdiği linkte şehitlerin listesine ulaşabilirsiniz. Burada şehit sayısı olarak 50.687 sayısı verilmektedir.
Prof. Dr. Cemal GÜVEN (2016). Çanakkale Muharebelerinde Türk Ordusunun Zayiatı adlı çalışmasından Türkiye ve şimdiki Türkiye sınırları dışında bulunan illerde dahil olmak üzere verilen şehit sayıları aşağıda verilmiştir. Bu çalışmada Millî Savunma Bakanlığınca yayınlanmış “Şehitlerimiz” adlı eserden fazlaca faydalandığını belirtmiştir.
Bu çalışmaya göre Çanakkale Savaşının şehit verileri aşağıda verilmiştir.
İllere Göre şehit Sayısı
- İli belli olmayan: 689 Şehit
- Adana: 842 Şehit
- Adıyaman: 11 Şehit
- Afyon: 1.650 Şehit
- Ağrı: 0 Şehit
- Aksaray: 285 Şehit
- Amasya: 32 Şehit
- Ankara: 1.772 Şehit
- Antalya: 1.160 Şehit
- Ardahan: 0 Şehit
- Artvin: 10 Şehit
- Aydın: 1.746 Şehit
- Balıkesir: 2.717 Şehit
- Bartın: 254 Şehit
- Batman: 0 Şehit
- Bayburt: 21 Şehit
- Bilecik: 854 Şehit
- Bingöl: 8 Şehit
- Bitlis: 59 Şehit
- Bolu: 1.404 Şehit
- Burdur: 606 Şehit
- Bursa: 3.735 Şehit
- Çanakkale: 1.787 Şehit
- Çankırı: 972 Şehit
- Çorum: 1.333 Şehit
- Denizli: 2.195 Şehit
- Diyarbakır: 49 Şehit
- Edirne: 858 Şehit
- Elazığ: 159 Şehit
- Erzurum: 109 Şehit
- Erzincan: 282 Şehit
- Eskişehir: 843 Şehit
- Gaziantep: 502 Şehit
- Gümüşhane: 39 Şehit
- Giresun: 114 Şehit
- Hakkâri: 0 Şehit
- Hatay: 283 Şehit
- İsparta: 677 Şehit
- İçel(Mersin): 1.218 Şehit
- İstanbul: 1.648 Şehit
- İzmir: 1.720 Şehit
- Kahramanmaraş: 213 Şehit
- Karaman: 455 Şehit
- Kars: 1 Şehit
- Kastamonu: 2.425 Şehit
- Kayseri: 771 Şehit
- Kırıkkale: 366 Şehit
- Kırşehir: 448 Şehit
- Kocaeli: 583 Şehit
- Konya: 2.488 Şehit
- Kütahya: 1.487 Şehit
- Malatya: 141 Şehit
- Manisa: 2.174 Şehit
- Mardin: 7 Şehit
- Muğla: 671 Şehit
- Muş: 7 Şehit
- Nevşehir: 525 Şehit
- Niğde: 509 Şehit
- Ordu: 56 Şehit
- Rize: 71 Şehit
- Sakarya: 526 Şehit
- Samsun: 44 Şehit
- Sinop: 1.488 Şehit
- Sivas: 253 Şehit
- Siirt: 40 Şehit
- Şanlıurfa: 383 Şehit
- Şırnak: 0 Şehit
- Tekirdağ: 646 Şehit
- Tokat: 47 Şehit
- Trabzon: 155 Şehit
- Tunceli: 30 Şehit
- Uşak: 818 Şehit
- Van: 36 Şehit
- Yozgat: 661 Şehit
- Zonguldak: 753 Şehit
Genel Toplam: 51.921 Şehit
Türkiye Dışı Bölgeler Şehitlerimiz
- Afganistan: 1 Şehit
- Azerbaycan: 1 Şehit
- Bağdat: 12 Şehit
- Basra: 1 Şehit
- Batum: 4 Şehit
- Bingazi: 5 Şehit
- Berat: 1 Şehit
- Beyrut: 34 Şehit
- Bosna: 1 Şehit
- Bulgaristan: 28 Şehit
- Drama: 2 Şehit
- Debre: 5 Şehit
- Dirzor: 65 Şehit
- Elbasan: 1 Şehit
- Ergiri: 2 Şehit
- Girit: 18 Şehit
- Görüce: 2 Şehit
- Halep: 512 Şehit
- Hicaz: 8 Şehit
- İran: 1 Şehit
- İşkodra: 16 Şehit
- Kafkasya: 1 Şehit
- Karakilise: 2 Şehit
- Kerbela: 1 Şehit
- Kerkük: 5 Şehit
- Kırım: 1 Şehit
- Kosova: 65 Şehit
- Kudüs: 58 Şehit
- Lazkiye: 28 Şehit
- Manastır: 31 Şehit
- Midilli: 4 Şehit
- Mısır: 1 Şehit
- Musul: 10 Şehit
- Nablus: 32 Şehit
- Preveze: 1 Şehit
- Rakka: 1 Şehit
- Romanya: 4 Şehit
- Selanik: 22 Şehit
- Serfice: 2 Şehit
- Siroz: 3 Şehit
- Suriye: 81 Şehit
- Süleymaniye: 37 Şehit
- Tiflis: 1 Şehit
- Tebriz: 1 Şehit
- Trablusgarb: 14 Şehit
- Trablusşam: 17 Şehit
- Tunus: 3 Şehit
- Yemen: 2 Şehit
- Yanya: 12 Şehit
Genel Toplam: 1.160 Şehit
Kaynak:
- Prof. Dr. Cemal GÜVEN (2016). Çanakkale Muharebelerinde Türk Ordusunun Zayiatı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 16, (USBES Özel Sayı II), 1278 Şehit1294.
- Dr. Murat Yıldırım TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi. Nisan 2015
- Catab.ktb.gov.tr/TR-163324/canakkale-sehitleri
- Çimariva: Denizcilik Tarihinden Günümüze Bir Gelenek - 9 Aralık 2024
- Ziya Gökalp: Türkçülüğün Büyük Düşünürü - 8 Aralık 2024
- Beynimizin Depolama Gücü ve Teknolojiyle Yarışı - 7 Aralık 2024