Babil’in Asma Bahçeleri: Efsane mi, Gerçek mi?
Babil’in Asma Bahçeleri, antik dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilir. Ancak, bu büyüleyici yapının gerçekten var olup olmadığı tarihçiler ve arkeologlar arasında hâlâ tartışmalı bir konu. Günümüzde tahmin edilen konumu, Irak’ta, Bağdat’ın yaklaşık 50 kilometre güneyinde, Fırat Nehri kıyısındaki Babil harabeleri civarında yer almaktadır. Ancak, yapılan arkeolojik kazılarda bahçelere dair kesin kanıtlar bulunamamıştır. Peki, bu efsane nasıl doğdu ve gerçekten bir zamanlar var olmuş olabilir mi?
Efsanenin Kaynağı
Babil Kralı II. Nebukadnezar’ın (MÖ 605-562), Medesli eşi Amyitis için bu muhteşem bahçeleri inşa ettirdiği rivayet edilir. Amyitis, doğup büyüdüğü yemyeşil dağları ve serin vadileri özlemişti. Babil’in sıcak ve kuru iklimine alışmakta zorlanan kraliçe için Nebukadnezar, adeta bir doğa harikası yaratmaya karar verdi.
Asma Bahçeleri hakkındaki en eski yazılı kayıtlar, MÖ 3. yüzyılda yaşamış Babil rahibi ve tarihçi Berossus’a dayanmaktadır. Onun anlatımı daha sonra Yunan tarihçiler Strabon, Diodorus Siculus ve Filon tarafından tekrar ele alınmıştır. Diodorus, bahçeleri taş sütunlar üzerine yükselen büyük teraslardan oluşan bir yapı olarak betimlerken, Strabon ise bitkilerle kaplı yüksek platformlardan söz eder. Ancak, bu anlatılar Asma Bahçeleri’nin gerçekliği konusunda kesin kanıtlar sunmamaktadır.
Bazı tarihçiler ise bu efsanenin zaman içinde farklı anlatılarla karıştığını ve aslında Asur Kralı Sanherib’in (MÖ 704-681) başkenti Ninova’da benzer bir bahçenin bulunabileceğini öne sürmektedir. Sanherib’in yazıtlarında, karmaşık bir su yükseltme sistemi ile beslenen görkemli bahçelerden bahsedilir. Eğer bu teori doğruysa, Babil’in Asma Bahçeleri olarak bilinen yapı aslında Ninova’daki bir bahçeyle karıştırılmış olabilir.
Bahçelerin Yapısı
Antik kaynaklara göre, bahçeler basamak basamak yükselen büyük teraslardan oluşuyordu. Her katta farklı türde ağaçlar, çiçekler ve şelaleler bulunuyordu. Sulama sistemi ise oldukça karmaşıktı; suyun Fırat Nehri’nden zincirli pompalar ve kanallar aracılığıyla bahçelere taşındığı düşünülmektedir.
Ancak bu bahçelerin nasıl inşa edilmiş olabileceği hâlâ bir muamma. O dönemde büyük ölçekli sulama sistemleri ve teraslı bahçe yapıları oldukça ileri mühendislik gerektiriyordu. Babil’de bugüne kadar yapılan kazılarda bu yapıyı kesin olarak doğrulayabilecek herhangi bir mimari kalıntıya ulaşılamamıştır.
Gerçekten Var mıydı?
1899 yılında Alman arkeolog Robert Koldewey, Babil’de yaptığı kazılarda, büyük su kanalları ve taş duvar kalıntıları keşfetti. Bu kalıntılar, bazı araştırmacılar tarafından Asma Bahçeleri’ne ait olabilecek yapılar olarak değerlendirildi. Antik kayıtlara göre, Babil’de taş kullanımı son derece sınırlıydı ve sadece iki yapının taşla inşa edildiği biliniyordu: Kuzey Kalesi’nin kuzey duvarı ve Asma Bahçeler. Koldewey’in bulduğu taş yapılar, bahçelerin varlığına dair önemli bir ipucu olarak görüldü.
Ancak bu bulgular, Asma Bahçeleri’nin gerçekten Babil’de inşa edildiğini kesinleştirmeye yetmedi. Bazı bilim insanları, Koldewey’in bulgularının bambaşka bir yapıya ait olabileceğini öne sürdü. Öte yandan, Asur kayıtlarında Ninova’da benzer bir bahçenin varlığından bahsedilmesi, Asma Bahçeleri’nin konumuna dair tartışmaları daha da alevlendirdi.
Bazı araştırmacılar, Asma Bahçeleri’ne dair anlatıların zaman içinde abartılarak bir efsaneye dönüştüğünü düşünüyor. Antik Yunan tarihçilerinin Babil’e gitmemiş olmaları ve bu bilgileri ikinci el kaynaklardan almış olmaları, anlatıların doğruluğu konusunda şüphe uyandırıyor.
Sonuç
Babil’in Asma Bahçeleri gerçekten var mıydı, yoksa antik tarihçilerin hayal gücünün bir ürünü müydü? Bugün kesin bir cevap veremesek de, bu efsane insan hayal gücünün ve antik dünyanın ihtişamının bir simgesi olarak yaşamaya devam ediyor.
Belki de gelecekte yapılacak yeni kazılar ve keşifler, bu gizemi tamamen çözebilir. Ancak şimdilik, Babil’in Asma Bahçeleri hem bir tarihsel merak konusu hem de insanlığın doğayı taklit etme konusundaki sınır tanımaz yaratıcılığının bir göstergesi olarak varlığını sürdürmektedir.
Kerim Yarınıneli/KerimUsta.com
Kaynaklar
- Berossus’un Babil Tarihi – MÖ 3. yüzyılda yazılmış Babil tarihine dair bilgiler.
- Diodorus Siculus, “Bibliotheca Historica“
- Strabon, “Geographica” – Antik coğrafya üzerine yazılmış eser, Asma Bahçeleri’nden bahseder.
- Robert Koldewey, “The Excavations at Babylon“
- Stephanie Dalley, “The Mystery of the Hanging Garden of Babylon“
- Babil’in Asma Bahçeleri – Vikipedi
- Babil’in Asma Bahçeleri – World History Encyclopedia
- Hava Muhalefetine Karşı Hayatta Kalma Rehberi - 17 Mart 2025
- Muamma Ustası: Şair Emri’nin Hayatı ve Eserleri - 15 Mart 2025
- Nükleer Savaş: Kazananı Olmayan Felaket - 14 Mart 2025
