Sedir Ağacı Hakkında Bilgiler

Sedir Ağacı

Sedir, çamgiller (Pinaceae) familyasından Cedrus cinsini oluşturan iğne yapraklı ağaç türlerine verilen ad.

Morfolojik özellikleri. Tomurcuk çok küçük olup, az sayıda pullarla örtülüdür. İğne yapraklar genellikle üç köşeli, yatay kesitlerinde bitişik iki adet reçine kanalı bulunmaktadır. Yapraklar uzun sürgünler üzerinde tek tek, seyrek ve dağınık olarak dizilirler. İğne yapraklar dökülmeden ağaç üzerinde 3-6 yıl kalırlar. Bir evcikli çiçekler yalnız olarak terminal halde bulunurlar. Erkek çiçekler silindirik yapıda olup 5 cm uzunluğunda, sarı renkli ve kısa sürgün üzerinde dik dururlar. Dişi çiçekler daha küçüktür. 1-1,5 cm, yeşilimsi renkte olup döllenme ilkbaharda oluşmaktadır.

Kozalak ise 26 ayda olgunlaşmaktadır. Kozalak genellikle fıçı görünümündedir. Kısa sürgün üzerinde adeta oturmuş şekildedir. Kısa ve kalın bir sapı vardır. Kozalak pulları olgunlaştığında dağılır.

Tohumların büyük, üçgen biçiminde genişçe kanadı olup, tohumu tek yüzünden örtmüştür. Tohumların üzerlerinde bol sayıda reçine bezeleri vardır. Çenek sayıları 9-10’dur.

Ekolojik istekleri. Sedirler yarı ışık ağacıdır. Nem istekleri az, sıcaklık istekleri fazladır. Yetiştirilmeleri tohumla olur.

Odun yapısı. Odunlarında reçine kanalı yoktur. Diri odun kısmı sarımsı beyaz, öz odunu kısmı ise koyudur. Yumuşak ve dayanıklı odunları vardır.

Türler

• Atlas sediri (Cedrus atlantica)
• Kıbrıs sediri (Cedrus brevifolia)
• Himalaya sediri (Cedrus deodara)
• Lübnan sediri (Cedrus libani)

Tomurcuk çok küçük olup, az sayıda pullarla örtülüdür. İğne yapraklar genellikle üç köşeli, yatay kesitlerinde bitişik iki adet reçine kanalı bulunmaktadır. Yapraklar uzun sürgünler üzerinde tek tek, seyrek ve dağınık olarak dizilirler. İğne yapraklar dökülmeden ağaç üzerinde 3-6 yıl kalırlar.

Bir evcikli çiçekler yalnız olarak terminal halde bulunurlar. Erkek çiçekler silindirik yapıda olup 5 cm uzunluğunda, sarı renkli ve kısa sürgün üzerinde dik dururlar. Dişi çiçekler daha küçüktür. 1-1,5 cm, yeşilimsi renkte olup döllenme ilkbaharda oluşmaktadır.

Kozalak ise 26 ayda olgunlaşmaktadır. Kozalak genellikle fıçı görünümündedir. Kısa sürgün üzerinde adeta oturmuş şekildedir. Kısa ve kalın bir sapı vardır. Kozalak pulları olgunlaştığında dağılır.

Tohumların büyük, üçgen biçiminde genişçe kanadı olup, tohumu tek yüzünden örtmüştür. Tohumların üzerlerinde bol sayıda reçine bezeleri vardır. Çenek sayıları 9-10’dur.

Sedir Çamı çeşitleri ve yetiştiriciliği. Uzun boylu orman ağacıdır sedir. Boyları 20 – 50 m kadar uzayabilen ağaçlardır. Yaz kış yeşil kalabilen , geniş taçlı , kısa ve uzun sürgünleri olan bitkidir. Gövdesi dolgun ve düzgündür.

Üretimi. Tohum , çelik ve aşı yöntemi ile üretimleri gerçekleştirilir. Genellikle tohumla üretilme yöntemi seçilir. Tohumları genellikle yağlıdır ve uzun süre saklanamazlar. İlkbahar ya da sonbahar aylarında tohumları kolaylıkla çimlenir. Tohum ekiminden birkaç saat önce tohumların sulanması büyüme ve çimlenme açısından iyi olur. Tohumlar genellikle ekildikten 15 – 20 gün sonra çimlenir.

Çelik yöntemi ile üretimi zor olur. Çelikler yaz ayı sonlarında , sonbahar başlangıcında alınırsa küçük bir ihtimalle üretimi yapılabilir.

İstekleri. Güneşli yerleri sever. Kumlu , killi , kireçli topraklarda bir sorun çıkmadan yetişirler. Akdeniz bölgesi iklimi bitkisidir. Sürekli nemi sevmezler. Uzun süreli don olaylarına karşı dayanıklı değildirler.

• Sedir Sedir,Zeder, Cedrus libani
• Katran Ağacı
• Sarıkatran Ağacı
• Toros Sediri
• Türk Sediri
• Esmer Sedir

Hasat zamanı. Genellikle Mayıstan-Kasıma kadar sedir odunu ve dalları ince kıyılarak talaşı veya tozu elde edildikten sonra su buharı ile damıtılır (destilasyonu yapılır) ve eter yağı elde edilir. Eskiden sarı kantaron elde etmek için özel fırınlar yapılmış ve buralarda yakılan sedir odunundan sarı kantaron elde edilmiştir.

Familyası. İğneyapraklılardan, Kieferngewaechse, Pinaceae
Drugları. Sedir odunu, Cedri lignum
Sedir Eteruağı. Cedri aetheroleum
Sedir Yaprağı. Cedri folium
Sedirodunu ve dalları talaş haline getirtildikten sonra subuharı ile damıtılarak (destilasyonu yapılarak) eter yağı elde edilir. Yaprak ve kozalaklarının çayı içilir.