Sarıca Kemal-Kemal-i Zerd
Fatih devri şairlerinden olan Sarıca Kemal ayrıca Kemâl-i Zerd ve Mevlânâ Kemal olarak da anılır. Hayatı hakkında bilgiler kısıtlı olan şairin Saruhan ilinin Bergama kasabasından olduğu aşağıdaki beytinden anlaşılmaktadır.
Her diyârın bir metâ-ı hâssı var lâbüd Kemâl
Hâk ü âb-ı Bergama mahbûb ile şâir kopar
Fatih Sultan Mehmed’in Sadrazamı Mahmut Paşa tarafından korunmuştur. Mahmut Paşa’nın ölümü sonrasında Hasköy (Bulgaristan) kasabasında ziraatla uğraşmıştır. Âşık Çelebi ile Kınzalızade ise, Hasköy’deki medresesinde müderrislik yaptığını belirtmişlerdir. Dönemin kaynaklarında Sarıca Kemal’in ölüm tarihiyle ilgili bilgi yoktur. Belâgatnâme adlı eserini 894’te (1489) tamamladığına göre bu tarihten sonra ölmüş olacağından Sicill-i Osmânî’nin verdiği 880 (1475) yılı yanlıştır. Kaynaklarda bir tarikata bağlılığından bahsedilmese de divançesindeki bazı beyitler Mevlevilikle irtibatını düşündürmektedir.
Eserleri.
- Divançe: İki nüshası mevcuttur
- Belâgatnâme: Sarıca Kemal, Fazlullah b. Abdullah’ın hicrî VII. yüzyılda yazdığı Târihü’l-Mu’cem fî Âsâr-i Mulûkü’l-Acem adlı eserini Belâgat-nâme adıyla Türkçeye çevirmiştir.
Yapılan araştırmalar Sarıca Kemal’e mal edilen Selâtin-nâme’nin bu devirde yaşayan bir başka Kemal’in olduğunu ortaya çıkarmıştır. Selâtin-nâme 1490 yılında Kemal isimli başka bir şair tarafından II. Bayezid’e sunulmuştur. Halbuki Sarıca Kemal (=Kemal-i Zerd) bu tarihte çoktan ölmüştür. Şairin elde bulunan Divan’ının iki nüshasında ise, sadece gazeller bulunmaktadır.
Kaynak:
- Anadolu Üniversitesi-XIV.-XV. Yüzyıllar Türk Edebiyatı
- TDV İslâm Ansiklopedisi
