Laurocerasus officinalis: Laz Kirazi – Karayemiş – Taflan
Tanım:
Laurocerasus officinalis, Gülgiller (Rosaceae) familyasından, küçük beyaz renkli çiçekler açan, daha çok rutubetli ve gölgeli yerlerde yetişen 5–15 m boyunda, yaprak dökmeyen bir ağaç türüdür. Türkiye’de çeşitli yöresel adlarla bilinmektedir.
Yöresel Adları:
- Taflan
- Karayemiş
- Laz kirazı
- Laz üzümü
- Laz yemişi
- Gürcü kirazı
- Tanal (Giresun)
- Tçkoo (Artvin)
Anavatanı ve Yayılış Alanı:
Karayemiş’in anavatanı Karadeniz’in doğu kıyıları, Balkanlar, Kafkaslar ve Kuzey İran’dır. Türkiye’de Karadeniz Bölgesi’nin doğu ve batısında, Marmara Bölgesi’nin kuzeyinde, Ege Bölgesi’nin kuzeybatısında yayılış gösterir.
Botanik Özellikleri:
Boyut: 5-15 metre boyunda bir ağaç veya çalı formunda büyür.
Yapraklar: Koyu yeşil, parlak ve 5-25 cm uzunluğunda, derimsi, elips şeklindedir. Yaprak kenarları dişlidir.
Çiçekler: Beyaz renkte ve salkım şeklindedir. 10-20 cm uzunluğundaki çiçek salkımları yaprak koltuklarından çıkar.
Meyveler: 6-25 mm boyunda, siyah veya kırmızı renkte, yuvarlak veya oval meyvelerdir. Olgunlaştıklarında tatlı, ekşi veya buruk olabilir.
Kullanım Alanları:
Meyveleri: Taze olarak tüketilir, reçel, marmelat ve komposto yapımında kullanılır.
Yaprakları: İlaç yapımında kullanılır.
Süs Bitkisi: Park ve bahçelerde süs bitkisi olarak yetiştirilir.
Faydaları:
- Antioksidan özelliği sayesinde birçok hastalığa karşı korur.
- Demir eksikliğini giderir.
- Diş eti hastalıklarına iyi gelir.
- Hemoroidi iyileştirir.
- Kan şekerini düşürür.
- Kasların düzenli çalışmasını sağlar.
- Kemik yapısının gelişmesini sağlar.
- Mide ülseri ve kabızlığı giderir.
- Sakinleştirici etkisi vardır.
- Uyku verir.
Uyarılar:
- Yaprakları ve çekirdekleri zehirlidir.
- Hamileler ve emziren kadınlar tarafından kullanılmamalıdır.
- Çocukların erişemeyeceği yerde saklanmalıdır.
Çeşitleri:
Oxygemmis: Meyveleri iri ve siyah renkte, tadı acı ve mayhoştur.
Globigemmis: Meyveleri Oxygemmis’e göre daha küçük ve tatlıdır.
Angustifolia: Yaprakları ince ve şerit biçimindedir.
Yaban Formu: Meyveleri küçük ve buruk bir tada sahiptir.
Toplama Zamanı:
- Meyveler Temmuz-Ağustos aylarında olgunlaşır.
- Yapraklar Nisan-Mayıs aylarında toplanır.
Kurutma ve Depolama:
- Yapraklar gölgede kurutulur ve hava almayan kaplarda saklanır.
Kimyasal Yapısı:
- Meyvelerinde karboksilik asitler, fruktoz, glukoz ve sorbitol bulunur.
- Yapraklarda siyanhidrik asit bulunur.
Zehirlenme Belirtileri:
- Baş dönmesi, kusma, mide ağrısı, ishal, baş ağrısı, nefes darlığı, kas krampları ve felç.
Zehirlenme Tedavisi:
- Hemen doktora başvurmak.
Kaynaklar:
Not: Bu bilgiler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tıbbi bir sorunuz varsa doktora başvurmanız önerilir.
Herkesin bir yaşama nedeni var. Benimkiyse, bir “Sevda”…