Ahmedî, Divan Şiirinin kurucusu olarak kabul edilmiş bir şairdir. doğum yeri ve yılı hakkında kesin bir bilgi olmasa da muhtemelen 735 (1334-35) yılında doğduğu tahmin edilmektedir. Asıl adı İbrahim, lakabı Taceddin, babasının adı Hızır’dır. Asıl adı Tacüddin olup, şiirlerinde Ahmedi mahlasını kullanmış ve bununla tanınmıştır.
İlk tahsiline Anadolu’da başlamış, daha sonra Mısır’a gitmiş, büyük alim Ekmelüddin Baberti’den ilim öğrenmiştir. Molla Fenari gibi meşhur alimlerle arkadaşlık yapmış, sonra Anadolu’ya dönerek Kütahya’ya yerleşmiştir.
Yazdığı şiirleri Germiyanoğlu şehzadesi Süleyman’a takdim etmiş ve iltifatlarına kavuşmuştur. Emîr Süleyman’la olan münasebeti onun ölümüne kadar (1410) devam etmiştir. Nitekim İskendernâme’deki “Mevlid” kısmı Bursa’da Emîr Süleyman zamanında yazılmıştır. (810/1407)
Amasya’da 815/1412-13 tarihinde öldüğü tahmin edilmektedir.
14.yüzyıl divan şiirinin asıl kurucusu ve üstadı sayılır. Gerek divan şiiri ve gerek mesnevi tarzında eserler veren şair, dini konuları işlediği şiirlerinde, tasavvufa geniş yer vermiştir. Günlük hayatın diğer taraflarını konu alan şiirleri de vardır.En ünlü eseri İskendernâme’dir.
Ahmedi’nin Eserleri:
- Divan (8 tevhid, 5 na’at, 2 tercî-i bend, 7 terkib-i bend, 2 muhammes, 75 kaside ve 772 gazel)
- İskendernâme (mesnevi)
- Cemşîd ü Hurşîd (mesnevi)
- Tervîhu’l-ervâh (mesnevi)
- Bedâyiʿu’s-siḥr fî ṣanâyiʿi’ş-şiʿr (Farsça Risale)
- Mirḳātü’l-edeb (Arapça-Farsça manzum bir lügat)
- Mîzânü’l-edeb (Kaside tarzında Farsça ders kitabı)
- Miʿyârü’l-edeb (Kaside tarzında Farsça ders kitabı)
Işkun Yolına Baglamışam Ney Bigi Kemer
Işkuñ yolına baglamışam ney bigi kemer
Böyle gerekdür ol kişi kim olmaya kem er
Kaşlaruña hilâl dimiş bir bahışda cân
Bârîk-bîn olan kişi olmaya kej-nazar
Bâœ-ı sabâ meger güzer itdi saçuña kim
Cân kohusı-y-la oldı hevânuñ dimâgı ter
Kevser-durur dudaguñ ve’n-Necmidür
Göñlüñ Hadîddür yañaguñ sûretü’l-Kamer
Câœû gözüñ ne sihr ohıdı nergise ki anuñ
Rengin sarardur uş yerekân renc-ile seher
Zülfin benefşe virdi perîşân idüp yile
Anber saçuñ hevâsını itdi heves meger
Cânum hayâlüñi gözüm içinde ider taleb
Gavvâs bahra düşmese girmez ele güher
Cân râzıdur ne dirse lalüñden Ahmedî
Rengîn ü ter gerek söz ü şîrîn ü muhtasar
Kaynaklar:
- İslâm Ansiklopedisi
- turkedebiyati. org/ahmedi
- antoloji. com
Herkesin bir yaşama nedeni var. Benimkiyse, bir “Sevda”…
