Dinazorlar

En son Güncelleme tarihi ve güncelleyen: 9 Mayıs 2020 Kerim Usta

Dünyanın yaratılmasının ardından ilk insanların yer yüzünde yaşamaya başlaması arasında belli bir süre geçmiştir. Bu süre içerisinde bu varlıklar dünya üzerinde yaratılmıştır. Bunun hikmetine gelince ise bugun yeryüzünde insanlığın kullandığı enerji kaynaklarının çoğu dinazor gibi büyük mahlukların fosillerinin ürünüdür. Cenab-ı Allah yeryüzünün asıl sahipleri gelmeden önce onlar için yeryüzünde hertürlü ihtiyacı görecek ortamı hazırlamıştır.Dinazorların ölmesine gelince ise, bu mahlukların yaşamasına Cenab-ı Allah izin verseydi, bu devasa mahluklar insanlık için büyük bir tehlike arzederdi. Bu nedenle vazifeni yapan bu yaratıklar, Allah’ın hikmetinin neticesi olarak vazifeden terhis edilerek bâki ruh konumuna geçmişlerdir.

Dinozorlar, uzun yıllar “ürkütücü kertenkeleler”, “canavarlar”, hatta “ejderhalar” olarak adlandırıldı. Halk dilinde ve günlük yaşamda, korkunç yaratıklar olarak tanımlandı. Aslında bu nitelendirmeleri hak etmemişlerdi. Onların, bundan yaklaşık 200-250 milyon yıl önce yeryüzünde ortaya çıktıkları ve diğer canlılarla birlikte doğal çevreyi paylaştıkları artık biliniyor. Zaman içinde, farklı cinslere ayrıştılar, çeşitlendiler; ardından da yok oldular. Birdenbire yok oluşlarının nedeni, bugün hala tartışma konusu.

Bilim dünyası dinozorlarla gerçek anlamda, 19. yüzyılın ortalarında yaşayan İngiliz doğabilmci Sir Richard Owen’ın çalışmalarıyla ilgilenmeye başladı. Owen bu hayvanları,1841 yılında, Yunanca “deinos” (korkunç) ve “saurus” (kertenkele) anlamına gelen iki sözcüğün bileşiminden oluşmuş “dinozor” adıyla adlandırdı. Ancak dinozor fosillerine yönelik çalışmalar,20. yüzyılın ikinci yarısında gerçekleştirildi. Nitekim, bu hayvanların 600 kadar çeşidinin yüzde 40’ı,1970 yılından sonra bulundu.

Bilimsel araştırmalar dinozorların tarih öncesi, dünyanın her kıtasında yaşadıklarını gösteriyor. Son olarak 1986 yılında Antarktika’da zırhlı ir “Ankylosaurus”a ait fosil ve bir “Drnithopood” iskeletinin bir bölümü ortaya çıkarıldı.

Alaska’da elde edilen dinozor bulgularıyla birlikte, onların Kuzey Kutbu enlemlerinde de yaşadıkları kanıtlandı. Ne var ki, dinozorların büyük bir bölümü soğuk ve kış olan bu kutup bölgelerinde bütün bir yılı geçirdikleri söylenemez. Daha mantıklı bir açıklama, yaz aylarında düşmanları tarafından kovalanan otobur dinozorların bazılarının kuzeye, Batı Kanada’ya doğru giderek, taze yiecek aramış olmaları…

Orta Asya’daki Gobi de dinozorlara ait pek çok kalıntı sağlayan bölgelerin başında geliyor. Buradaki ilk bulgulara, 1920 yılında ortaya çıkarılan “Protoceratops” cinsinden dinozorlara ait… Çinli ve Kanadalı fosil uzmanları, 4 yıl süren uzun kazılardan sonra birçok fosil bulgusina rastladılar. Tüm bu çalışmalar gösteriyor ki, dinozorlar en azından uzunca bir dönem gezegenimizin tüm kıtaların ayayılmış ve yeryüzünün mutlak hakimi olmuşlardı.

Bir zaman aracına binelim ve bundan tam 200 milyon yıl öncesine bir yolculuğa çıkalım. Şimdi, jeologların “Triyas Dönemi” adı verdikleri çağın tam ortasında bulunuyoruz. Yeryüzü henüz tek bir dev kıta görünümünde. “Pangea” adı verilen bu kıtayı, yine tek ve dev bir okyanus, “Panthalassa” çevreliyor.Ana kıta henüz devasa bir çöl yapısında… Sadece okyanus kıyılarında tropikal ormanlar yer alıyor.

İklim, sıcak ve kurak. Kutup bölgelerinde de buzullar oluşmamış. Çünkü, bu noktalarda sıcaklık ortalama 10 derece civarında… O günlerde, daha sonra dönemin tüm kıtalarını istila edecek dinozorlar evrimlerinin henüz başlangıç aşamasında…

Fosil araştırmalarından çıkan bilim sonuçlara göre, o tarihlerde dinozorlar, mevcut hayvan coğrafyası içinde çok küçük bir yüzde oluşturuyorlar. O dönemde faunaya hakim olanlar, “Therapsida” takımından ve sürüngen-memeli olarak tanımlanıyor. Nedeni ise, özel kafatası yapıları. Bu hayvanlar daha sonra memelilerin içinde eriyip yok oldular.

Ancak, o tarihlerde yeeryüzüne egemen olan hayvanlar, nemli iklim koşullarına mükemmel bir uyum gösteren amfibyumlar, yani iki yaşayışlılar. Nitekim, bu hayvanlar dinozorlardan önce de yaşıyorlardı. O günün bitki yapısı ve doğa koşulları, memelilerin varlıklarına sürdürmelerini zorlaştırıyordu. Gökyüzünde ise, ilk uçan sürüngenler belirmişti.

Dinozorların, Triyas Dönemi’nin sonlarına doğru, yeryüzüne egemen olmaları için birakç milyon yıl gerekti. Peki ama onların diğer sürüngenlere oranla avantajları neydi?

Birçok araştırmacıya göre, dinozorlara bu üstünlüğü ayak yapıları sağlıyordu. Öteki sürüngeler, kenarlara doğru yayılmış ayaklarla yürümek zorundaydılar. Bu da ciğerlerine yeteri kadar hava alıp vermelerini engelliyordu. Oysa dinozorlar, gövdenin altındaki düz ayakları sayesinde dik durabiliyorlardı. Böylece, hem koşup hem nefes alabiliyorlardı. Bunun sonucunda da, çok hızlı hareket edebiliyor ve uzun süre bu duruma dayanabiliyorlardı. Yine bu özellikleri nedeniyle, zamanla ön ayaklarını birer saldırı ve savunma silahına, hatta giderek kanatlara dönüştürdüler.

Yaklaşık 160 milyon yıl önce, dinozorlar yerküre üstündeki en geniş hayvan topluluğuydu. Ancak, günümüzden 65 miloyn yıl önce, çok kısa bir sürede soyları tükendi. Dinozorların neden yok olduğu sorusunun yanıtı yıllarca arıştırıldı. Bütün olasılıkla, bu sorunun yanıtı hiçbir zaman tam olarak verilemeyecek.

Şimdilik, 65 milyon yıl önce, Kretase Dönemi’nin sonlarında, iklimde meydana gelen kısa süreli, ancak şiddetli bir değişiklik, bu sorunun en mantıklı yanıtı gibi görünüyor. Bunun yanı sıra, hem doğal hem de uzay kaynaklı felaketler de öne sürülüyor…

Uzay teorilerinden biri, “ölüm yıldızı” diye adlandırılan ve pek çok bilim adamının varlığına inanmadığı “Nemesis” yıldızı… Teoriye göre, her 26 milyon yılda bir binlerce yüzyıl süren bir kuyrukluyıldız yağmuru dünyayı etkisi altına alıyor. Bunlardan bazılarının atmosferde bıraktığı birikmiş parçalar, güneş ışınlarının önünü keserek dünyayı yıllarca karanlıkta bırakıyor. Gökyüzünün kararmasıyla düşen sıcaklık ise, pek çok hayvan ve bitkinin yok olmasına yol açıyor.

Bir başka dünya dışı teori ise, Güneş’e yakın bir yıldızın belli aralıklarla yer değiştirerek kuyrukluyıldızları yörüngelerinden çıkardığı ve onları Dünya’ya doğru yönlendirdiği yolunda… Bazı bilim adamları ise, bu felaketleri “X” gezegeni olarak adlandırılan onuncu bir gezegenin varlığına bağlıyorlar.

Öteki kanıtlar, yok oluşun doğal felaketlerden kaynaklandığını gösteriyor. Yaklaşık 65 milyon yıl önce meydana gelen en büyük volkanik patlamaların birinde, akışkan bazaltlar, Hindistan’ın Dekkan Yaylası’nı oluşturmuştu. Bu, belki de o zamanlarda dünyanının ikliminin değişmesinin nedeniydi. Bu değişiklik, dinozorları başka yönlerden de etkilemiş olabilirdi.

Kuluçkadan çıkmamış “Sauropod” yumurtalarında, bol miktarda, az bulunan bir element olan selenyum tespit edilmişti. Selenyumun yer altından yüzeye çıkması, volkanik patlamalar sonucu oluyordu. Epeyce zehirleyici olan bu elementin yüksek miktarlarının, kuluçkadan sonra tavukların yumurtadan çıkmasını engellediği biliniyordu. Aynı etkinin dinozor yumurtaları için de geçerli olduğunu düşünmek, pek de uçuk bir düşünce değildi.

Peki, neden dinozorlar öldü de kuşlar yaşamaya devam etti? Sadece bitki yiyenlerin yüksek dozda selenyum almış olabileceği fikri, olası bir açıklama. Çünkü, toz halinde selenyum yüklenen bitkileri yiyen dinozorların yumurtalarına zehirin geçmesi kaçınılmazdı. Otoburların soylarının böylece tükenmesi, etoburlara yiyecek bir şey bırakmayarak bu hayvanların da yok olmasına yol açtı.

Dinozorların yok oluşunu açıklamaa çalışan teorilerden en popüler olanı, dinozor yumurtalarının, dinozor döneminin ilk yarısında ortaya çıkan küçük memeliler tarafından yendiğini iddia ediyordu. Dinozorlar, bu memelilerle başa çıkamamışlardı. Çünkü, sıcakkanlı olan bu hayvanlar çok hızlı hareket ediyor ve rahatlıkla saklanabiliyorlardı.

Bu teori, az sayıda dinozor yumurtası bulunmasını da açıklıyordu. Ancak, 100 milyon yıl boyunca, memelilerle dinozorların nasıl bir arada yaşamaya devam ettikleri sorusuna bir yanıt getiremiyor.

Bir başka düşünce de, dinozorların aptal ve kolay uyum sağlayamayan yaratıklar olduğu ile ilgili. Bu teoriye göre, dinozorlar git gide büyüyerek çevreye ayak uyduramayan yaratıklar haline gelmişler, gövdeleri büyürken beyinlerinin küçük kalması, onların uyum güçlüğü çekmelerine yol açmıştı. Örneğin, 30 tonluk bir “Brontosaurus”un beyni sadece 226,5 gram çekiyordu.

1946 yılında bir paleontoloji uzmanı, büyük hayvanların küçük hayvanlar kadar sıcaklık yaymadıklarını, bu nedenle de küçük bir sıcaklık artışının 10 kiloluk bir erkek dinozorun testislerini fazlasıyla ısıtarak spermlerini öldürebileceğini öne sürmüştü.

Dinozorların soylarının tükenmesindeki etken büyüklükleri değilse de, onların yeme alışkanlıklarıydı. Sadece bir tek çeşit bitki ile beslenen dinozorlar, belki de bu bitkilerin ortadan kalkmasıyla yok oldular. Belki de, seçebilme özelliklerinin var olmaması nedeniyle zehirli bitkileri yiyerek öldüler.

Diğer bilim adamları, Kretase Dönemi’nin sonlarına doğru, deniz seviyesinin düşmesi sonucu iklimde meydana gelen yavaş değişmeleri, dinozorların soylarının tükenmesi için yeterli buluyorlar. Amerika’da yapılan araştırmalar, iklimin daha soğuk ve nemli hale geldiğini, ayrıca büyük dinozor topluluklarına yeterli yer kalmadığını da ortaya koyuyor. Tüm bu hipotezleri destekleyen pek çok kanıt var.

Belki de Kretase Dönemi’nin sonlarında meydana gelen bir dizi felaket, dinozor türünün aniden ortadan kalkmasına katkıda bulunmuştu. 65 milyon yıl öncesine ait bu sır perdesinin aralanması için yapılan araştırmalar arttıkça, o günlerde yaşananların gümüzü ne kadar etkilediği daha kolay anlaşılıyor.

Dinozorların ordan kalkmasıyla, bu ürkütücü yaratıkların yanı sıra yaşamlarını belli belirsiz sürdüren memelilere de gün doğmuştu. Dinozorların boşalması, memelilerin git gide gelişerek çoğalmalarını, en son dinozorlardan 61 milyon yıl sonra da atalarımızın ortaya çıkmasını sağlamıştı.

Ne var ki, sadece dinozorların yok olmasını açıklayan bu teoriler, o dönemlerde yaşayan diğer türlerin yok oluşlarına bir açıklık getirmiyor. Bu nedenle bilim adamları, düna dışından gelmiş etkilere daha sıcak bakıyorlar.

Sinema tarihi boyunca yapımcıların en çok dikkatini çeken doğal yaratıkların başında dinozorlar geliyor desek, pek de yanılmış olmayız herhalde. Gerek görkemli ve korkunç görünümlü gövdeleri, gerek gizemli oyk oluşlarıyla vazgeçilmez senaryo malzemesi oldular hep Film yapımcıları, teknik yetersizliklerden dolayı başarısız kalan girişimleri nedeniyle kimi zaman küçük düştüler, kimi zaman iflas ettiler.

Ta ki, Steven Spielberg’in Jurassic Parkı’na kadar Bilgisayarlı Görüntü Yaratma (CGA) tekniğiyle, yine Spielberg’e ait Industrial Light&Magic Laboratuvarlarında hazırlanan film, sinema efekti teknolojisinde yeni bir çığır açtı. Bu teknoloji daha sonra izleyiciyi The Lost World (Kayıp Dünya) ve Walt Disney Pictures’in dijital fotoğrafçılık ve özel efekt sihirbazlığını harmanlayarak “Dinasour” filmini buluşturdu.

“Dinasour” filmindeki 12 ana karakter ile 30’u aşkın dinozor cinsi, tasarımcılar, animatörler ve yönetmenlerin hummalı çalışmaları sonucunda ortaya çıkarıldı.

Görsel bir şölenin sunulduğu “Dinasour” filmi dijital film teknolojisindeki en önemli adımlardan biri. Çünkü, bilgisayarla yaratılan görüntülerle doğa, ilk kez bu kadar gerçekçi bir üslupla birleştiriliyor ve izleyiciyi tarih öncesi çağlara götürüyor.

Son yüz yıldır dinozorlar hakkında edindiğimiz bilgilerin büyük bir çoğunluğu Amerika ve Avrupa’da bulunan fosillerden elde edilmişti ama son yıllarda Çin’de ardarda bulunan dinozor  fosilleri,  bu olağanüstü canlılar hakkında bildiklerimizin ne kadar kısıtlı olduğunu gösterdi. Dinozor dünyası tam bir okyanus. Bu yazımda okyanustan sadece bir damla anlatmaya çalışacağım.

Dinozorlar ikinci jeolojik   zaman olan Mesozoyik çağının tek egemen canlılarıydı.  Yeryuvarı üzerinde her türlü değişimin gözlendiği önemli bir zaman olan bu zamanı  üç farklı  döneme ayırıyoruz.

Triyas Dönemi   : Yeryuvarının günümüze doğru  245 – 208 milyon yıllık dönemini kapsıyordu.  Yani bu dönem tam 35 milyon yıl sürmüştür. Günümüzdeki gibi bir çok kıta yoktu. Tek bir kıta vardı. Pangea adı verilen bu kıta üzerinde çok sıcak bir iklim egemendi ve çok büyük çöller vardı. Ancak bu dönemin sonlarına doğru Pangea ayrılmaya başlamış ve Lavrasya ve Gonduvana isimli iki kıtanın izleri görülmeye başlamıştı.

Jura Dönemi :  Yeryuvarının günümüze doğru 208- 144 milyon yıllık zaman aralığını  kapsıyor. Bu dönem tam 64 milyon yıl sürmüş, daha küçük  kıtalar oluşmaya başlamıştı. Bu parçalanma doğal olarak İklim değişikliklerinde de yol açacaktı. Jeolojik süreçte ani değişimler çok az olduğu için iklim hâlâ kuraktı ama nemlenmeyle birlikte çayırlıklar ve ormanlar ve bunlarla birlikte  çok büyük etobur ve Otobur dinozorlar da  ortaya çıkmaya başlamıştı.

Kretase Dönemi : Dinozorların altın  çağı da denilebilecek  bu dönem 144- 65 milyon yılları arasını kapsıyor.  Kıtaların ayrılması devam etmiş ve kıtaların günümüze yakın şekilleri ortaya çıkmıştı. Kıtalar arası  seyahat de sona ermiş ve her kıtanın   kendine özgü iklim koşulları farklı dinozor türlerinin ortaya çıkmasını sağlamıştı. Dinozorların altın çağı denen Kretase döneminin sonlarında meydana gelen büyük meteor çarpması,  dinozor türleri ile birlikte önemli bir hayvan ve bitki türünün de hızla yok olmasına neden oldu.

Dinozorlardan  önce dünya  üzerinde canlı  yok  muydu?

Olmaz olur mu . Günümüzden yaklaşık  570 milyon önce Kambriyen patlaması gerçekleşti. Kambriyen,  birinci Jeolojik zaman olan Paleozoyik’in en alt katıdır. İşte bu dönemde atmosferdeki oksijen oranı canlıların yaşaması için uygun hale geldi ve dünya üzerinde farklı canlı türleri ortaya çıkmaya başladı. Önce omurgasızlar devri başladı. Bu devir yaklaşık  138 milyon yıl sürdü. Ardından balıklar devri başladı ve yaklaşık 80 milyon yıl sürdü. Paleozyik döneminin son iki katı olan Karbonifer ve Permiyen ise amfibiler devri olarak anılır. Bu devirde denize yaşayan omurgalı organizmalar karaya da çıkmaya başladılar. Canlıların bazıları hem karada hem de denizde yaşamayı öğrenmişti. İlk sürüngenler bu dönemde görüldü. Ardında da dinozorlar  ortaya çıktı.

Dinozorların  milyonlarca yıl önce yaşadıkları nasıl anlayabiliyoruz?

Jeolojinin bir alt dalı olan Paleontoloji  Fosil Bilim demektir. Paleontologlar kayaların içinde bulunan fosilleri inceleyerek kayaların katılaştığı dönemlerdeki canlı yaşamı hakkında detaylı bilgiler  elde edebiliyorlar. Bu çalışmalar sonucunda bulunan fosiller sayesinde  dünya üzerinde yaklaşık 1000 civarında dinozor türünün yaşadığı anlaşılmış. Bu çeşitliliğin artmasındaki en önemli neden ise kıtaların sayısının  artması. Her kıtadaki farklı iklim  koşulları,  dinozorların farklı  evrim süreçlerinden geçmesine neden olmuş.

Dinozorlar çok mu büyüktü?

Her boyutta  dinozor vardı aslında. Yani tümü çok da büyük değildi.  Uzunluğu 25 metre,  ağırlığı 70 ton olan Brachiosaurus da  bir dinozordu, bir güvercin büyüklüğünde olan Epidexipteryx de.  Anatomileri sürüngenlerden farklıydı. Arka ayakları üzerinde durabilecek, hatta hızlı koşabilecek bir anatomik yapıya sahiplerdi. Etobur dinozorların kol yerine kullandıkları küçük pençeleri avlarını tutmaya, bazen de kavga sırasında rakibine zarar vermeye yarıyordu. Otobur dinozorların bazıları dört ayak  üzerinde de yürüyebiliyorlardı.

Nasıl ürerlerdi?

Tüm dinozorlar yumurtlarlardı. Yumurtaların büyüklüğü  4-5 santimetre ile  35-40 cm santimetre arasında değişiyordu.

Uçan dinozorlar var mıydı?

Dinzorlarla birlikte aynı dönemlerde  yaşamış uçan sürüngenler vardı. Ancak  bunlara dinozor demek çok doğru olmaz. Eudimorphodon ilk uçan sürüngen olarak bilinir. Diğer uçan sürüngenlere oranla küçüktü. Triyas sonlarında yaşamış olan bu canlının kanat açıklığı 1 metre civarındaydı. Uçan sürüngenler arasında en ünlüsü Pterenedon’dur. Kanat açıklığı 8 metre civarındaydı. Plaentologlar kuşlarla dinozorla arasında bir bağ kurmaya çalışıyorlar. Bu bağın tek halkası ise Archaeopteryx’tir. Jura sonlarında yaşayan  bu canlının sürüngenlerle kuşlar arasında bir geçiş türü olduğu düşünülüyor. Archaeopteryx  uçamıyor ama tüylü kanatları sayesinde süzülebiliyordu. Ancak son dönemlerde Çin’de bulunan  Microraptor ve Sinornithosaurus fosilleri, bu hayvanların da süzülebildiğini gösteriyor.

Denizlerde dinozorlar var mıydı?

Çok büyük boyutlu devler denizlerde yaşıyordu. Bunlar karada da yaşayabiliyor ama avlanmak için denize giriyorlardı. Jura devrinin sonlarında  yaşayan 3 metre boyundaki  Plesiosaurus, Orta Jura – Üst Jura arasında  yaşayan 15 metre uzunluğundaki Liepleurodon,  Jura sonlarında yaşayan 14 metre uzunluğundaki Elosmosaurus bu deniz sürüngenlerinin en ünlüleriydiler. Ancak 2006 yılında keşfedilen bir deniz sürüngeni Jura sonlarında okyanuslarda 15 metre uzunluğunda, 45 ton ağırlığındaydı. Predetor-x ismi  verilen bu dev deniz sürüngeni denizlerde rakipsizdi.

En Ünlü Etobur Dinozorlar Hangileridir?

Tyrannosaurus – Rex  (T-Rex):Dinzorların kralı olarak isimlendirilir. Üst Kretase’de  (90-65 milyon yıl önce) egemen  olan bu yırtıcı kuzey Amerika’da yaşamıştı. Boyu 14 -15, yüksekliği de yaklaşık 6- 6.5  metre olan bu olağanüstü dinozor karadaki en yırtıcı dinozordu. Kafatasının uzunluğu  1.5 metreden fazlaydı. Ağırlığı ise 5-7 ton arasında değişiyordu.  Dişlerinin uzunluğu yaklaşık 20 santimetre civarındaydı. Bu tür meteor çarpması sonunda diğer dinozorlarla birlikte yok oldu.

Allosaurus:  Oldukça geniş bir yayılma alanı vardı. Kuzey Amerika, Afrika, Avustralya ve Asya (Çin) fosilleri bulunmuştur. Uzunluğu 9, yüksekliği  de 3 metre civarında olan bu yırtıcı Üst Jura’da (160-140 milyon yıl önce) yaşamış.

Giganotosaurus:  Güney Amerika’nın tartışmasız en büyük yırtıcısıydı. T-Rex’in Güney Amerika temsilcisi de de denilebilir. Üst Kretase’de (90-65 milyon yıl önce) yaşamış olan bu yırtıcının uzunluğu 13, yüksekliği 5-6 metre, ağırlığı ise 7-8 ton civarındaydı.

Tarbosaurus :  T-Rex’in Moğolistan ve Çin  versiyonu olan bu olağanüstü yırtıcı T-Rex  ile aynı dönemde ama farklı coğrafyalarda yaşamış. Uzunluğu 10- 12 metre, ağırlığı ise 5 ton civarındaydı.

Carnotaurus: Diğer yırtıcı dinozorların genellikle ibikleri olurdu. Carnotaurus’un ise iki boynuzu vardı. Üst Kretase’de  (90-65 milyon yıl önce), Güney Amerika’da yaşamış olan bu dinozor 7- 8  metre boyunda 3-4 metre yüksekliğindeydi.

Carcharodontosorus : Yaklaşık   95 milyon yıl önce  Kuzey Afrika’da görülen bu dev yaratık  Spinosaurus ile aynı dönemde ve aynı bölgelerde yaşamış. Boyu 13 – 14 metre ağırlığı ise 7-8 ton civarındaydı. Dişleri köpekbalığı dişlerini andırdığı için Carcharodontosorus  ismi verilmiş.

Spinosaurus:  Bu tür 95 milyon yıl önce  Kuzey Afrika’da yaşamış olan en büyük yırtıcı dinozordur. Kısa bir süre öncesine kadar T-rex’in en büyük yırtıcı dinozor olduğu düşünülüyordu ama son bulgular Spinosaurus’un T-Rex’ten daha iri olduğunu gösteriyor. Kafatasının uzunluğu 2 metre, Boyu 17 metreydi. Yani T- Rex’ten 3-4 metre daha uzundu. Ancak onun kadar iyi bir avcı olduğu söylenemez. Aslında Spinosaurus daha çok suda avlanan, çok sıkıştığı zaman Karada avlanmayı tercih eden bir yırtıcıydı. Deniz veya nehir kenarlarında durarak uzun çenesi sayesinde önünden geçen 2-3 metre uzunluğundaki balıkları avlıyordu. Bazen suda yüzdüğü de olurdu. Bu haliyle günümüz balıkçıllarından hiçbir farkı yok aslında.

Velociraptor: En hızlı etobur dinozor denilebilir. Kretase çağının sonlarında (90- 65 milyon yıl önce) yaşamış, boyu 1.5 metre, ağırlığı ise 300-500 kilogram arasında değişen bir yırtıcıydı. Guruplar halinde avlanıyor, avlarını yakalamak için taktikler geliştiriyorlardı.

En Ünlü Otobur  Dinozorlar Hangileridir?

Böylesine yırtıcı dinozorlarla aynı dönemde yaşayan Otobur dinozorların yaşam koşulları çok zordu. Bir kısmı kaçarak kurtulurken, daha yavaş olanlar ise farklı savunma sistemleri geliştirmişlerdi. Yırtıcı dinozorlar da daha çok sürünün en zayıf ve yaşlı olanına saldırdıkları ise kendiliğinden bir doğal ayıklama sistemi de gelişmişti.

Stagosaurus: Jura döneminin sonlarında yaşayan bu dinozorun özel bir savunma sistemi vardı. Uzunluğu 9 metre ağırlığı ise 2 ton olan  bu dev dinozor sert zırhı ve kuyruğundaki dikenleri sayesinde kendini koruyabiliyordu.

Ankylosaurus: Üst Kretase’nin sonlarında (70-65 milyon yıl önce) yaşamış olan bu otobur’un uzunluğu 7-10 metre, ağırlığı ise 5-7 ton civarındaydı. En büyük düşmanı T-Rex’ten kuyruğunda bulunan büyük topuzu sayesinde kurtulabiliyordu. Topuzu en büyük silahıydı.

Çok büyük dinozorlar :  Uzunluğu 25 metre,   ağırlığı 70 tona kadar çıkabilen  Brachiosaurus  tüm dinozorlar içinde en büyük dinozordur. Jura sonu – Kretase başında (150-130 milyon yıl önce) yaşayan bu dev, ağaç yapraklarını yiyerek yaşıyordu. Seismosaursus  da en az onun kadar görkemli bir gövdeye sahiptir.  Uzunluğu 25 metre, ve ağırlığı 10 ton olan Diplodocus, 20 metre uzunluğundaki Camararasaurus, 25 metre uzunluğundaki Apatasosaurus  ve  12 metre uzunluğundaki Saltasaurus çok iri otobur dinozorlardan sadece birkaç tanesi.

Boynuzlu Dinozorlar: Bazı otobur dinozorlar ise günümüzdeki gergedan benziyorlardı. Sert zırhları ve kafalarındaki boynuzları sayesinde avcılardan kurtulmayı başarabiliyorlardı. Bunlardan 5 metre uzunluğundaki Chasmosaurus, 7 metre uzunluğundaki Pentaceratops ve yeryüzünden en son  görülen boynuzlu dinozor türü olan 9 metre uzunluğundaki  Triceratops en çok bilinen türlerdir.

Nasıl yok oldular?

Dinozorların nasıl yok olduğuna dair bugüne değin bir çok iddia ortaya atılmıştır. Geçmişte, dinozorların kısa bir süre içinde toplu olarak nasıl yok oldukları uzun bir süre açıklanamamış ve yanardağ patlamalarından dünyadaki iklim değişikliklerine kadar çeşitli teoriler ortaya atılmıştır.

1980 de ise Nobel ödüllü fizikçi Luis Alvarez ve oğlu jeolog Walter Alvarez dinozorları bir göktaşının ortadan kaldırdığını ileri sürdüler. Alvarezler’in bu görüşü 80 li yılların sonları ve 90 lı yılların başlarında bilim çevrelerinde ağırlık kazanmış ve ilerleyen yıllarda da ortak kabul olmuştur. Yapılan araştırmalar da bu görüşü kanıtlamıştır. Dinozorların nasıl yok olduğuna ilişkin bilim adamlarının sahip oldukları bu görüş dinozorların sonunun 65 milyon yıl önce yaklaşık 10km çapında bir göktaşının Dünya’ya çarpmasıyla gerçekleştiğini açıklar. Bu göktaşı saatte 54.000 km hızla Meksika’nın Yukatan Yarımadası açıklarında Dünyaya çarpmış ve çarpma anında 200.000km³ (her bir kenarı 58.480 tane çamaşır makinesinden oluşan dev bir küp olarak düşünülebilir !) madde buharlaşmış, erimiş ya da yüzlerce kilometre öteye savrulmuştur. Bu çarpma sonucu canlı türlerinin %70’inden fazlası yok olmuş ve 170 km çapındaki, Dünya’nın en büyük kraterlerinden biri olan Chicxulub krateri meydana gelmiştir. Çarpmanın 100 milyon megaton TNT’ye eşdeğer bir enerji açığa çıkardığı tahmin edilmektedir. Çarpma sonucu oluşan toz tabakası atmosferi kaplamış, Dünya aylar boyu karanlıkta kalmış, sıcaklık suyun donma derecesine kadar düşmüş ve asit yağmurları yaşanmıştır. Aylarca süren bu karanlık ve soğuk dönemde bitkilerin fotosentez yapamaması besin zincirini yıkmış ve bu felaketler zinciri de dinozorların sonunu hazırlamıştır.Dünya hiç güneş görmeyince buz devri oluşmuştur. Dinozorlar da bu sırada ölmüştür.

Dinozorların sınıflandırılması

Dinozorların sınıflandırılması, genel olarak ilk takson sınıflandırması Aristotales tarafından yapılmışken[1], “Sir Richard Owen”in korkunç güçlü kertenkele anlamına gelen “Dinosauria” (dinozor) terimini bilim dünyasına kazandırmasıyla ve Iguanodon, Megalosaurus, ve Hylaeosaurusu ‘kertenkele sürüngenlerin familyası ve alt takımı’ şeklinde 1842 yılında ayırmasıyla başlamıştır. [2][3] 1887 ve 1888 yıllarında Harry Seeley dinozorları kalça yapılarına göre kertenkele benzeri kalçalı Saurischia (Saurişya)dinozorlar ve kuş benzeri kalçalı Ornithischia (Ornitişya) dinozorlar olarak ikiye ayırmıştır.[4] Bu ayrımlarla dinozorların taksonomisindeki pekçok sismik değişiklikleri içeren kalıcı bir form oluşturulmuştur.

En büyük değişim entomolog “Willi Hennig” 1950 yılında yeni bir form, “Kladistik” olarak bilinen, sistemi oluşturmasıyla başlanmıştır. Mevcut fosil örnekleriyle titiz karakter analizleri yapılarak farklı gruplardaki hayvanlar arasındaki evrimsel ilişkiler belirlenmektedir. 1990’lı yıllarda bilgisayar tabanlı kladistik sınıflandırmalar yapılmaya başlandığında, paleontologlar arasında ilk zoologlar bu sistemi kullanmaya başlamıştır.[5] Yeni keşifler üzerinde yapılan aşamalı inceleme ve çalışmalarla dinozorlar ve taksonlar arasındaki belirsiz ilişkiler 2000’li yılların ortalarından itibaren sağlam sonuçlar vermeye başlamıştır. Kladistik sistem, paleontoloji uzmanları tarafından yaygın olarak sınıflandırmada kullanırken, özellikle popüler yayınlarda Lineen (Linnaean) sistemi tercih edilmektedir.

Weishampel/Dodson/Osmólska sınıflandırması

Bu sınıflandırmada The Dinosauria isimli kitabın ikinci baskısı baz alınmıştır.[7] Dinosauria’nın ilk 1990 yılındaki baskısı alanın uzmanlarının makalelerinin bir derlemesiyle kapsamlı bir kaynak olmuştur. İkinci baskısı güncellenmiş ve revize edilmiş versiyonudur.

Aşağıdaki kladogram ve filogenetik tanımları, evrimsel ilişkilerin mevcut kavramlarını yansıtmaktadır. Belirli bir taksondan sonra verilen takson ve parantez içindeki semboller bu ilişkileri tanımlamaktadır. Taksonlardaki artı işareti (“+”) “eklenen” taksonun son ortak atasının tüm torunlarını ihtiva edecek şekilde tarif eden düğüm-tabanlı takson olduğunu göstermektedir. Büyüktür simgesi (“>”) ise ortak bir atanın organizmalarını taşıyanların hangisinin “daha küçük” kök-tabanlı takson olduğunu göstermektedir.

Saurischia

(Tyrannosaurus/Allosaurus > Triceratops/Stegosaurus)

Herrerasauria (Herrerasaurus > Liliensternus, Plateosaurus)

Herrerasauridae (Herrerasaurus + Staurikosaurus)

? Eoraptor lunensis

Sauropodomorpha (Saltasaurus > Theropoda)

? Saturnalia tupiniquim

? Thecodontosauridae

Prosauropoda (Plateosaurus > Sauropoda)

? Thecodontosauridae

? Anchisauria (Anchisaurus + Melanorosaurus)

? Anchisauridae (Anchisaurus > Melanorosaurus)

? Melanorosauridae (Melanorosaurus > Anchisaurus)

Plateosauria (Jingshanosaurus + Plateosaurus)

Massospondylidae

Yunnanosauridae

Plateosauridae (Plateosaurus > Yunnanosaurus, Massospondylus)

Sauropoda (Saltasaurus > Plateosaurus)

? Anchisauridae

? Melanorosauridae

Blikanasauridae

Vulcanodontidae

Eusauropoda (Shunosaurus + Saltasaurus)

? Euhelopodidae

Mamenchisauridae

Cetiosauridae (Cetiosaurus > Saltasaurus)

Neosauropoda (Diplodocus + Saltasaurus)

Diplodocoidea (Diplodocus > Saltasaurus)

Rebbachisauridae (Rebbachisaurus > Diplodocus)

Flagellicaudata

Dicraeosauridae (Dicraeosaurus > Diplodocus)

Diplodocidae (Diplodocus > Dicraeosaurus)

Macronaria (Saltasaurus > Diplodocus)

? Jobaria tiguidensis

Camarasauromorpha (Camarasaurus + Saltasaurus)

Camarasauridae

Titanosauriformes (Brachiosaurus + Saltasaurus)

Brachiosauridae (Brachiosaurus > Saltasaurus)

Titanosauria (Saltasaurus > Brachiosaurus)

Andesauridae

Lithostrotia (Malawisaurus + Saltasaurus)

Isisaurus colberti

Paralititan stromeri

Nemegtosauridae

Saltasauridae (Opisthocoelicaudia + Saltasaurus)

Theropoda (Passer domesticus > Cetiosaurus oxoniensis)

? Eoraptor lunensis

? Herrerasauridae

Ceratosauria (Ceratosaurus nasicornis > Aves)

? Coelophysoidea (Coelophysis > Ceratosaurus)

? Dilophosaurus wetherilli

Coelophysidae (Coelophysis + Megapnosaurus)

? Neoceratosauria (Ceratosaurus > Coelophysis)

Ceratosauridae

Abelisauroidea (Carnotaurus sastrei > C. nasicornis)

Abelisauria (Noasaurus + Carnotaurus)

Noasauridae

Abelisauridae (Abelisaurus comahuensis + C. sastrei)

Carnotaurinae (Carnotaurus > Abelisaurus)

Abelisaurinae (Abelisaurus > Carnotaurus)

Tetanurae (P. domesticus > C. nasicornis)

? Spinosauroidea (Spinosaurus aegyptiacus > P. domesticus)

Megalosauridae (Megalosaurus bucklandii > P. domesticus, S. aegyptiacus, Allosaurus fragilis)

Megalosaurinae (M. bucklandii > Eustreptospondylus oxoniensis)

Eustreptospondylinae (E. oxoniensis > M. bucklandii)

Spinosauridae (S. aegyptiacus > P. domesticus, M. bucklandii, A. fragilis)

Baryonychinae (Baryonyx walkeri > S. aegyptiacus)

Spinosaurinae (S. aegyptiacus > B. walkeri)

Avetheropoda (A. fragilis + P. domesticus)

Carnosauria (A. fragilis > Aves)

? Spinosauroidea

Monolophosaurus jiangi

Allosauroidea (A. fragilis + Sinraptor dongi)

Allosauridae (A. fragilis > S. dongi, Carcharodontosaurus saharicus)

Sinraptoridae (S. dongi > A. fragilis, C. saharicus)

Carcharodontosauridae (C. saharicus > A. fragilis, S. dongi)

Coelurosauria (P. domesticus > A. fragilis)

Compsognathidae (Compsognathus longipes > P. domesticus)

Proceratosaurus bradleyi

Ornitholestes hermanni

Tyrannoraptora (Tyrannosaurus rex + P. domesticus)

Coelurus fragilis

Tyrannosauroidea (T. rex > Ornithomimus velox, Deinonychus antirrhopus, A. fragilis)

Dryptosauridae

Tyrannosauridae (T. rex + Tarbosaurus bataar + Daspletosaurus torosus + Albertosaurus sarcophagus + Gorgosaurus libratus)

Tyrannosaurinae (T. rex > A. sarcophagus)

Albertosaurinae (A. sarcophagus > T. rex)

Maniraptoriformes (O. velox + P. domesticus)

Ornithomimosauria (Ornithomimus edmontonicus + Pelecanimimus polyodon)

Harpymimidae

Garudimimidae

Ornithomimidae

Maniraptora (P. domesticus > O. velox)

Oviraptorosauria (Oviraptor philoceratops > P. domesticus)

Caenagnathoidea (O. philoceratops + Caenagnathus collinsi)

Caenagnathidae (C. collinsi > O. philoceratops)

Oviraptoridae (O. philoceratops > C. collinsi)

Oviraptorinae (O. philoceratops + Citipati osmolskae)

Therizinosauroidea (Therizinosaurus + Beipiaosaurus)

Alxasauridae

Therizinosauridae

Paraves (P. domesticus > O. philoceratops)

Eumaniraptora (P. domesticus + D. antirrhopus)

Deinonychosauria (D. antirrhopus > P. domesticus or Dromaeosaurus albertensis + Troodon formosus)

Troodontidae (T. formosus > Velociraptor mongoliensis)

Dromaeosauridae (Microraptor zhaoianus + Sinornithosaurus millenii + V. mongoliensis)

Avialae (Archaeopteryx + Neornithes)

Ornithischia

(Iguanodon/Triceratops > Cetiosaurus/Tyrannosaurus)

? Lesothosaurus diagnosticus

? Heterodontosauridae

Genasauria (Ankylosaurus + Triceratops)

Thyreophora (Ankylosaurus > Triceratops)

Scelidosauridae

Eurypoda (Ankylosaurus + Stegosaurus)

Stegosauria (Stegosaurus > Ankylosaurus)

Huayangosauridae (Huayangosaurus > Stegosaurus)

Stegosauridae (Stegosaurus > Huayangosaurus)

Dacentrurus armatus

Stegosaurinae (Stegosaurus > Dacentrurus)

Ankylosauria (Ankylosaurus > Stegosaurus)

Ankylosauridae (Ankylosaurus > Panoplosaurus)

Gastonia burgei

Shamosaurus scutatus

Ankylosaurinae (Ankylosaurus > Shamosaurus)

Nodosauridae (Panoplosaurus > Ankylosaurus)

Cerapoda (Triceratops > Ankylosaurus)

Ornithopoda (Edmontosaurus > Triceratops)

? Lesothosaurus diagnosticus

? Heterodontosauridae

Euornithopoda

Hypsilophodon foxii

Thescelosaurus neglectus

Iguanodontia (Edmontosaurus > Thescelosaurus)

Tenontosaurus tilletti

Rhabdodontidae

Dryomorpha

Dryosauridae

Ankylopollexia

Camptosauridae

Styracosterna

Lurdusaurus arenatus

Iguanodontoidea (=Hadrosauriformes)

Iguanodontidae

Hadrosauridae (Telmatosaurus + Parasaurolophus)

Telmatosaurus transsylvanicus

Euhadrosauria

Lambeosaurinae

Saurolophinae (=Hadrosaurinae)

Marginocephalia

Pachycephalosauria (Pachycephalosaurus wyomingensis > Triceratops horridus)

Goyocephala (Goyocephale + Pachycephalosaurus)

Homalocephaloidea (Homalocephale + Pachycephalosaurus)

Homalocephalidae

Pachycephalosauridae

Ceratopsia (Triceratops > Pachycephalosaurus)

Psittacosauridae

Neoceratopsia

Coronosauria

Protoceratopsidae

Bagaceratopidae

Ceratopsoidea

Leptoceratopsidae

Ceratopsomorpha

Ceratopsidae

Centrosaurinae

Chasmosaurinae

Güney Amerika dinozorları listesi

İsim     Dönem     Beslenme Şekli[3]     Notes

Abelisaurus———-Kretase Devri———            etobur     —

Achillesaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Adamantisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Adeopapposaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Aeolosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Aerosteon———-Kretase Devri———-etobur     —

Agustinia———-Kretase Devri———-otobur     —

Alvarezsaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Amargasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Amargatitanis———-Kretase Devri———-otobur     —

Amazonsaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Amygdalodon———-Jura Devri———–otobur     —

Anabisetia———-Kretase Devri———-otobur     —

Andesaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Angaturama———-Kretase Devri———-etobur     —

Aniksosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Antarctosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Argentinosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Argyrosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Atacamatitan———-Kretase Devri———-otobur     —

Aucasaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Austrocheirus———-Kretase Devri———-etobur     —

Austroraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Barrosasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Baurutitan———-Kretase Devri———-otobur     —

Bayosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Bonatitan———-Kretase Devri———-otobur     —

Bonitasaura———-Kretase Devri———-otobur     —

Brachytrachelopan———-Jura Devri———–otobur     —

Buitreraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Campylodoniscus———-Kretase Devri———-otobur     —

Carnotaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Cathartesaura———-Kretase Devri———-otobur     —

Chromogisaurus———-Trias Dönemi———–unknown     —

Chubutisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Clasmodosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Coloradisaurus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Condorraptor———-Jura Devri———–etobur     —

Domeykosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Drusilasaura———-Kretase Devri———-otobur     —

Ekrixinatosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Eodromaeus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Eoraptor———-Trias Dönemi———–hem otobur hem etobur     Bilinen ilk theropod.

Epachthosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Futalognkosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Gasparinisaura———-Kretase Devri———-otobur     —

Genyodectes———-Kretase Devri———-etobur     —

Giganotosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Gondwanatitan———-Kretase Devri———-otobur     —

Guaibasaurus———-Trias Dönemi———–unknown     —

Herrerasaurus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Ilokelesia———-Kretase Devri———-etobur     —

Irritator———-Kretase Devri———-etobur     Angaturamanın eş anlamlısı olabilir.

Laplatasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Leonerasaurus     Trias Dönemi or Jura Devri     otobur     —

Lessemsaurus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Ligabueino———-Kretase Devri———-etobur     —

Ligabuesaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Limaysaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Loncosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Macrogryphosaurus———-Kretase Devri———-otobur     iguanodont

Malarguesaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Manidens———-Jura Devri———–otobur     —

Mapusaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Maxakalisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Megaraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Mendozasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Mirischia———-Kretase Devri———-etobur     —

Mussaurus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Muyelensaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Narambuenatitan———-Kretase Devri———-otobur     —

Neuquenraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Neuquensaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Noasaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Nopcsaspondylus———-Kretase Devri———-otobur     —

Notoceratops———-Kretase Devri———-otobur

Notohypsilophodon———-Kretase Devri———-otobur     —

Orkoraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Oxalaia———-Kretase Devri———-etobur     —

Pamparaptor———-Kretase Devri———-otobur     —

Paİsimricansaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Panphagia———-Trias Dönemi———–hem otobur hem etobur     —

Patagonykus———-Kretase Devri———-etobur     —

Patagosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Pellegrinisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Petrobrasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Piatnitzkysaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Pisanosaurus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Pitekunsaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Puertasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Pycnonemosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Quilmesaurus———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Rayososaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Rinconsaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Riojasaurus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Rocasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Saltasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Sanjuansaurus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Santanaraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Saturnalia———-Trias Dönemi———–otobur     —

Sauropodus———-Kretase Devri———-otobur     —

Secernosaurus———-Kretase Devri———-otobur     Güney Amerika’da keşfedilen ilk hadrosaurdur.

Skorpiovenator———-Kretase Devri———-etobur     —

Spondylosoma———-Trias Dönemi———–etobur     Muhtemelen dinozordan çok rauisuchiandır.

Staurikosaurus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Talenkauen———-Kretase Devri———-otobur     iguanodont

Tapuiasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Tehuelchesaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Teyuwasu———-Trias Dönemi———–(bilinmiyor)     Şüpheli

Traukutitan———-Kretase Devri———-otobur     —

Trigonosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Tyrannotitan———-Kretase Devri———-etobur     —

Uberabatitan———-Kretase Devri———-otobur     —

Unaysaurus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Unenlagia———-Kretase Devri———-etobur     —

Unquillosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Velocisaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Volkheimeria———-Jura Devri———–otobur     —

Willinakaqe———-Kretase Devri———-otobur     —

Xenotarsosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Zapalasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Zupaysaurus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Kuzey Amerika dinozorları listesi

Bu, Kuzey Amerika Kıtasında fosilleri ve kalıntıları bulunmuş dinozorların listesidir. Kuzey Amerika’da çok çeşitli dinozorların yaşadığını gösteren zengin dinozor fosil kayıtları mevcuttur. Bu en fazla çeşitliliğin bu kıtada olduğu anlamına gelmemektedir.

Trias Dönemi dinozorlarından Coelophysis, Chindesaurus, Gojirasaurus, ve Tawa Kuzey Amerika’da yaşamıştır. Tawa’nın önemli paleocoğrafya endikasyonları sunan fosilleri Güney Amerika’da da bulunmuştur. Erken Jura Dönemi dinozorlarından Dilophosaurus, Anchisaurus, Ammosaurus, Syntarsus ve thyreophoran Scutellosaurus Kuzey Amerika’da yaşamıştır. Meksika’nın Orta Jura Dönemi yerleşim birimlerinden biri olduğu bilinmesine rağmen, Kuzey Amerika’da bu döneme ait veriler çok azdır. Theropodalara, sauropodalara ve ornithopodalara ait kemik parçaları, ayak izleri, yumurta kabukları ve dişler bulunmuştur, ancak hiçbiri cins tanısı koymak için yeterli seviyede değildir.

Kuzey Amerika’da Geç Jura Dönemi, Orta Jura döneminin tam tersi vasıflara sahiptir. Colorado, Utah, Wyoming, Montana, New Mexico, Oklahoma, Güney Dakota ve Texas dahil birçok ABD eyaletinde, dünyadaki dinozor fosilleri açısından en verimli kaynak olan, Geç Jura Morrison Oluşumu bulunmuştur. Theropodalardan Allosaurus, Saurophaganax, Torvosaurus, Ceratosaurus, Coelurus, Ornitholestes, Tanycolagreus, Stokesosaurus, ve Marshosaurus Morrison’da bulunmuştur. Sauropodalardan Apatosaurus, Diplodocus, Barosaurus, Brachiosaurus, Camarasaurus, ve muhtemelen şimdiye kadar varlığı keşfedilen en büyük dinozor olan Amphicoelias; iki cins stegosaur Stegosaurus ve Hesperosaurus; ornithopodalardan Dryosaurus, Camptosaurus, Drinker, Othnielia, ve Othnielosaurus da Morrison oluşumunda bulunmuştur.

Erken Kretase sırasında, yeni dinozorlar eskilerinin evrimleri şeklindedir. Jura Dönemi’ndeki hallerinden farklı olmayan Sauropodalar bu devirde de mevcutlardır. Kuzey Amerika’da Deinonychus, Utahraptor, Acrocanthosaurus, ve Microvenator gibi Erken Kretase theropodaları yaşamıştır. Sauropodalardan Astrodon, Pleurocoelus, ve Sauroposeidon; Jura dönemine göre daha fazla çeşitlilik gösteren Tenontosaurus, Hypsilophodon, Iguanodon, Protohadros, ve Eolambia gibi ornithopodalar; ayrıca Sauropelta, Gastonia ve therizinosaur Falcarius Erken ———-Kretase Devri———nde Kuzey Amerika’da yaşamış dinozorlardandır.

Theropodalardan Albertosaurus, Gorgosaurus, Daspletosaurus, Appalachiosaurus, ve Dryptosaurus; dromaeosauridlerden Dromaeosaurus, Saurornitholestes, Atrociraptor, ve Bambiraptor; Ceratopsianlardan Pachyrhinosaurus, Styracosaurus, Centrosaurus Monoclonius, Brachyceratops, Pentaceratops, ve Leptoceratops; hadrosaurlardan, Parasaurolophus, Corythosaurus, Lambeosaurus, Saurolophus, ve Prosaurolophus; titanosaur sauropodalardan Alamosaurus, ceratopsianlardan Triceratops ve Torosaurus; pachycephalosaurlardan Pachycephalosaurus, Stygimoloch, Dracorex, ve Stegoceras; hadrosaurlardan Edmontosaurus ve Anatotitan; tyrannosauridlerden Tyrannosaurus ve Nanotyrannus; troodontid Troodon Geç Kretase döneminde yaşamış Kuzey Amerika’da fosilleri bulunmuş bazı dinozorlardır.

Nomen dubium[1]

Nomen nudum[2]

Kuzey Amerika dinozorları listesi

İsim     Dönem     Beslenme Şekli[3]     Notes

Abydosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Achelousaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Acristavus———-Kretase Devri———-otçul     —

Acrocanthosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Agathaumas———-Kretase Devri———-otçul     Şüpheli

Agujaceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Ahshislepelta———-Kretase Devri———-otçul     —

Alamosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Alaskacephale———-Kretase Devri———-otçul     —

Albertaceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Albertonykus———-Kretase Devri———-etobur/böcekçil     —

Albertosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Aletopelta———-Kretase Devri———-otçul     —

Allosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Ammosaurus———-Jura Devri———–otçul/hem otobur hem etobur     —

Amphicoelias———-Jura Devri———–otçul     —

Anasazisaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Anatotitan———-Kretase Devri———-otçul     —

Anchiceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Anchisaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Angulomastacator———-Kretase Devri———-otçul     —

Animantarx———-Kretase Devri———-otçul     —

Ankylosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Antrodemus———-Jura Devri———–etobur     Muhtemelen Allosaurus ile eş anlamlıdır.

Apatodon     (bilinmiyor)     (bilinmiyor)     Oldukça şüpheli.

Apatosaurus———-Jura Devri———–otçul     Önceki adı:Brontosaurus

Appalachiosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Arkansaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Arrhinoceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Astrodon———-Kretase Devri———-otçul     —

Atlantosaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Atrociraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Aublysodon———-Kretase Devri———-etobur     —

Avaceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Bambiraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Barosaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Beelemodon———-Jura Devri———–(bilinmiyor)     —

Bistahieversor———-Kretase Devri———-etobur     —

Brachiosaurus———-Jura Devri———–Kretase Devri———-otçul     —

Brachyceratops———-Kretase Devri———-otçul     Bugüne kadar sadece yavru fosili bulunmuştur.

Brachylophosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Brontomerus———-Kretase Devri———-otçul     —

Brontoraptor———-Jura Devri———–etobur     —

Camarasaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Camposaurus———-Trias Dönemi———–etobur     Şüpheli

Camptosaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Capitalsaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Caseosaurus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Cedarosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Cedarpelta———-Kretase Devri———-otçul     —

Cedrorestes———-Kretase Devri———-otçul     —

Centrosaurus———-Kretase Devri———-otçul     Kentrosaurus ile karıştırılmamalıdır.

Cerasinops———-Kretase Devri———-otçul     —

Ceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Ceratosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Chasmosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Chindesaurus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Chirostenotes———-Kretase Devri———-etobur     —

Cionodon———-Kretase Devri———-otçul     —

Claorhynchus———-Kretase Devri———-otçul     Şüpheli

Claosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Coahuilaceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Coelophysis———-Trias Dönemi———–etobur     —

Coelurus———-Jura Devri———–etobur     —

Colepiocephale———-Kretase Devri———-otçul     —

Comanchesaurus———-Trias Dönemi———–(bilinmiyor)     —

Corythosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Daemonosaurus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Dakotadon———-Kretase Devri———-otçul     —

Daspletosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Deinodon———-Kretase Devri———-etobur     Şüpheli

Deinonychus———-Kretase Devri———-etobur     —

Diabloceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Diclonius———-Kretase Devri———-otçul     —

Dilophosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Diplodocus———-Jura Devri———–otçul     —

Diplotomodon———-Kretase Devri———-etobur     —

Dracorex———-Kretase Devri———-otçul     J.K. Rowling’in yazdığı Harry Potter serisindeki Hogwarts okulu adını Dracorex Hogwartisa’dan alır.

Drinker———-Jura Devri———–otçul     —

Dromaeosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Dromiceiomimus———-Kretase Devri———-etobur(?)     —

Dryosaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Dryptosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Dyoplosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Dysganus———-Kretase Devri———-otçul     —

Dyslocosaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Dystrophaeus———-Jura Devri———–otçul     —

Edmarka———-Jura Devri———–etobur     —

Edmontonia———-Kretase Devri———-otçul     —

Edmontosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Einiosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Eobrontosaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Eolambia———-Kretase Devri———-otçul     —

Eotriceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Epanterias———-Jura Devri———–etobur     —

Epichirostenotes———-Kretase Devri———-etobur     —

Euoplocephalus———-Kretase Devri———-otçul     —

Falcarius———-Kretase Devri———-(Tartışmalı)     Etoburluktan otoburluğa geçiş yaptığı düşünülmektedir.

Fruitadens———-Jura Devri———–hem otobur hem etobur     —

Gargoyleosaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Gastonia———-Kretase Devri———-otçul     —

Geminiraptor———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Glishades———-Kretase Devri———-otçul     —

Glyptodontopelta———-Kretase Devri———-otçul     —

Gojirasaurus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Gorgosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Gravitholus———-Kretase Devri———-otçul     —

Gryposaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Hadrosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Hagryphus———-Kretase Devri———-etobur     —

Hanssuesia———-Kretase Devri———-otçul     —

Haplocanthosaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Hesperonychus———-Kretase Devri———-etobur     —

Hesperosaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Hippodraco———-Kretase Devri———-otçul     —

Hoplitosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Hypacrosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Hypsibema———-Kretase Devri———-otçul     —

Iguanacolossus———-Kretase Devri———-otçul     —

Jeyawati———-Kretase Devri———-otçul     —

Kayentavenator———-Jura Devri———–etobur     —

Koparion———-Jura Devri———–(bilinmiyor)     —

Kosmoceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Kritosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Labocania———-Kretase Devri———-etobur     —

Lambeosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Laosaurus———-Jura Devri———–Kretase Devri———-otçul     —

Leptoceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Lophorhothon———-Kretase Devri———-otçul     —

Madsenius———-Jura Devri———–etobur     —

Magulodon———-Kretase Devri———-otçul     —

Maiasaura———-Kretase Devri———-otçul     —

Marshosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Megapnosaurus———-Jura Devri———–etobur     Önceki adı:Syntarsus

Medusaceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Microcephale———-Kretase Devri———-otçul     —

Microvenator———-Kretase Devri———-etobur     —

Moabosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Mojoceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Monoclonius———-Kretase Devri———-otçul     —

Montanoceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Mymoorapelta———-Jura Devri———–otçul     —

Naashoibitosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Nanosaurus———-Jura Devri———–otçul (?)     —

Nanotyrannus———-Kretase Devri———-etobur     —

Nedcolbertia———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Nedoceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Niobrarasaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Nodocephalosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Nodosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Nothronychus———-Kretase Devri———-otçul     —

Ojoceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Ojoraptorsaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Orcomimus———-Kretase Devri———-etobur     —

Ornatotholus———-Kretase Devri———-otçul     —

Ornitholestes———-Jura Devri———–etobur     —

Ornithomimus———-Kretase Devri———-otçul     —

Orodromeus———-Kretase Devri———-otçul     —

Oryctodromeus———-Kretase Devri———-otçul     —

Osmakasaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Othnielia———-Jura Devri———–otçul     —

Othnielosaurus———-Jura Devri———–otçul/hem otobur hem etobur     —

Pachycephalosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Pachyrhinosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Palaeopteryx———-Jura Devri———–(bilinmiyor)     Şüpheli

Palaeoscincus———-Kretase Devri———-otçul     —

Paluxysaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Panoplosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Parasaurolophus———-Kretase Devri———-otçul     —

Parksosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Paronychodon———-Kretase Devri———-etobur     —

Pawpawsaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Peloroplites———-Kretase Devri———-otçul     —

Pentaceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Planicoxa———-Kretase Devri———-otçul     —

Pleurocoelus———-Kretase Devri———-otçul     —

Podokesaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Polyonax———-Kretase Devri———-otçul     —

Prenoceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Priconodon———-Kretase Devri———-otçul     —

Propanoplosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Prosaurolophus———-Kretase Devri———-otçul     —

Protoavis———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     Şüpheli

Protohadros———-Kretase Devri———-otçul     —

Pteropelyx———-Kretase Devri———-otçul     —

Richardoestesia———-Kretase Devri———-etobur     —

Rubeosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Sarahsaurus———-Jura Devri———–hem otobur hem etobur     —

Saurolophus———-Kretase Devri———-otçul     —

Sauropelta———-Kretase Devri———-otçul     —

Saurophaganax———-Jura Devri———–etobur     —

Sauroposeidon———-Kretase Devri———-otçul     —

Saurornitholestes———-Kretase Devri———-etobur     —

Scelidosaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Scutellosaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Segisaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Seitaad———-Jura Devri———–hem otobur hem etobur     —

Silvisaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Sonorasaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Sphaerotholus———-Kretase Devri———-otçul     —

Stegoceras———-Kretase Devri———-otçul     —

Stegopelta———-Kretase Devri———-otçul     —

Stegosaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Stokesosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Struthiomimus———-Kretase Devri———-otçul/hem otobur hem etobur     —

Stygimoloch———-Kretase Devri———-otçul     —

Styracosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Supersaurus———-Jura Devri———–otçul     —

Suuwassea———-Jura Devri———–otçul     —

Talos———-Kretase Devri———-etobur/hem otobur hem etobur     —

Tanycolagreus———-Jura Devri———–etobur     —

Tatankacephalus———-Kretase Devri———-otçul     —

Tatankaceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Tawa———-Trias Dönemi———–etobur     —

Tenontosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Teratophoneus———-Kretase Devri———-etobur     —

Texacephale———-Kretase Devri———-otçul     —

Texasetes———-Kretase Devri———-otçul     —

Theiophytalia———-Kretase Devri———-otçul     —

Thescelosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Thespesius———-Kretase Devri———-otçul     —

Tichosteus———-Jura Devri———–otçul     —

Titanoceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Torosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Torvosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Trachodon———-Kretase Devri———-otçul     Şüpheli

Triceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Troodon———-Kretase Devri———-etobur     Stenonychosaurus, Polyodontosaurus, ve Pectinodonu içermektedir.

Tyrannosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Utahceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Utahraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Uteodon———-Jura Devri———–otçul     —

Vagaceratops     Creataceous     otçul     —

Velafrons———-Kretase Devri———-otçul     —

Venenosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Wyomingraptor———-Jura Devri———–etobur     —

Zephyrosaurus———-Kretase Devri———-otçul     —

Zuniceratops———-Kretase Devri———-otçul     —

Afrika dinozorları listesi

İsim     Dönem     Beslenme Şekli[3]     Notes

Aardonyx———-Jura Devri———–otobur     —

Abrictosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Aegyptosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Aetonyx———-Jura Devri———–otobur     Muhtemelen Massospondylus ile eş anlamlıdır.

Afrovenator———-Jura Devri———–etobur     —

Algoasaurus———-Jura Devri———–Kretase Devri———-otobur     —

Allosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Angolatitan———-Kretase Devri———-otobur     —

Antetonitrus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Arcusaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Atlasaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Australodocus———-Jura Devri———–otobur     —

Bahariasaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Berberosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Blikanasaurus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Carcharodontosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Ceratosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Cetiosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Chebsaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Cristatusaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Deltadromeus———-Kretase Devri———-etobur     —

Dicraeosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Dracovenator———-Jura Devri———–etobur     —

Dryosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Elaphrosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Elrhazosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Eocarcharia———-Jura Devri———–etobur     —

Eocursor———-Trias Dönemi———–otobur     —

Eucnemesaurus———-Trias Dönemi———–(tartışmalı)     —

Euskelosaurus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Fabrosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Geranosaurus———-Jura Devri———–(bilinmiyor)     —

Giraffatitan———-Jura Devri———–otobur     —

Gyposaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Heterodontosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Ignavusaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Inosaurus———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Janenschia———-Jura Devri———–otobur     —

Jobaria———-Kretase Devri———-otobur     —

Kangnasaurus———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Karongasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Kemkemia———-Kretase Devri———-etobur     —

Kentrosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Kryptops———-Kretase Devri———-etobur     —

Lanasaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Lesothosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Likhoelesaurus———-Trias Dönemi———–(bilinmiyor)     Muhtemelen dinozor değil, (tartışmalı)

Lurdusaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Lycorhinus———-Jura Devri———–otobur     —

Malawisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Massospondylus———-Jura Devri———–otobur     —

Megapnosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Melanorosaurus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Nigersaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Nqwebasaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Ouranosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Paralititan———-Kretase Devri———-otobur     —

Paranthodon———-Kretase Devri———-otobur     —

Plateosauravus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Rebbachisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Rugops———-Kretase Devri———-etobur     —

Sigilmassasaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Spinosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Spinophorosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Spinostropheus———-Kretase Devri———-etobur     —

Stormbergia———-Jura Devri———–(bilinmiyor)     —

Suchomimus———-Kretase Devri———-etobur     —

Tazoudasaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Tendaguria———-Jura Devri———–otobur     —

Thotobolosaurus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Tornieria———-Jura Devri———–otobur     —

Vulcanodon———-Jura Devri———–otobur     —

Asya Kıtası’nda yaşamış dinozorların listesi

İsim     Dönem     Beslenme Şekli[3]     Notes

Abrosaurus———-Jura Devri———–otobur     Küçük Camarasaurus–benzeri sauropodadır.

Achillobator———-Kretase Devri———-etobur     —

Adasaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Agilisaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Airakoraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Albalophosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Albinykus———-Kretase Devri———-etobur     —

Alectrosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Alioramus———-Kretase Devri———-etobur     —

Altirhinus———-Kretase Devri———-otobur     —

Alxasaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Amtocephale———-Kretase Devri———-otobur     —

Amtosaurus———-Kretase Devri———-otobur     Sadece kafatası kalıntıları baz alınmıştır.

Amurosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Anchiornis———-Jura Devri———–etobur     Bilinen en küçük kanatlı dinozordur.

Anserimimus———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Aralosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Archaeoceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Archaeornithoides———-Kretase Devri———-etobur     —

Archaeornithomimus———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Arkharavia———-Kretase Devri———-otobur     —

Arstanosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Asiaceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Asiamericana———-Kretase Devri———-etobur     —

Asiatosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Auroraceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Avimimus———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Bactrosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Bagaceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Bagaraatan———-Kretase Devri———-etobur     —

Bainoceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Bakesaurus———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     Belirsizdir.

Balochisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Banji———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Baotianmansaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Barsboldia———-Kretase Devri———-otobur     —

Beipiaosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Beishanlong———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Bellusaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Bienosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Bissektipelta———-Kretase Devri———-otobur     —

Bolong———-Kretase Devri———-otobur     —

Borealosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Borogovia———-Kretase Devri———-etobur     —

Breviceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Brohisaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Byronosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Caenagnathasia———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Caudipteryx———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Ceratonykus———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Changchunsaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Changdusaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Chaoyangsaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Charonosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Chialingosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Chiayusaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Chilantaisaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Chingkankousaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Chinshakiangosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Chuandongocoelurus———-Jura Devri———–etobur     —

Chuanjiesaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Chungkingosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Chuxiongosaurus———-Jura Devri———–hem otobur hem etobur     —

Citipati———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Conchoraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Crichtonsaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Cryptovolans———-Kretase Devri———-etobur     —

Daanosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Dachongosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Damalasaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Dashanpusaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Datousaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Daxiatitan———-Kretase Devri———-otobur     —

Deinocheirus———-Kretase Devri———-etobur     —

Dilong———-Kretase Devri———-etobur     —

Dilophosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Dongbeititan———-Kretase Devri———-otobur     —

Dongyangosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Elmisaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Enigmosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Eomamenchisaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Epidendrosaurus———-Jura Devri———–etobur

Epidexipteryx———-Jura Devri———–etobur     —

Equijubus———-Kretase Devri———-otobur     —

Erketu———-Kretase Devri———-otobur     —

Erliansaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Erlikosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Eshanosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Eugongbusaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Euhelopus———-Kretase Devri———-otobur     —

Ferganasaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Ferganocephale———-Jura Devri———–otobur     —

Fukuiraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Fukuisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Fukuititan———-Kretase Devri———-otobur     —

Fulengia———-Jura Devri———–otobur     —

Fusuisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Futabasaurus———-Kretase Devri———-etobur     İsim not published officially and later used for a plesiosaur

Gadolosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Gallimimus———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Garudimimus———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Gasosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Gigantoraptor———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Gigantspinosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Gilmoreosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Gobiceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Gobisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Gobititan———-Kretase Devri———-otobur     —

Gongbusaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Gongxianosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Goyocephale———-Kretase Devri———-otobur/hem otobur hem etobur     —

Graciliceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Graciliraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Guanlong———-Jura Devri———–etobur     —

Gyposaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Hanwulosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Haplocheirus———-Jura Devri———–etobur     —

Harpymimus———-Kretase Devri———-otobur     —

Haya———-Kretase Devri———-otobur/hem otobur hem etobur     —

Heilongjiangosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Heishansaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Helioceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Hexinlusaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Heyuannia———-Kretase Devri———-etobur     —

Hironosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Hisanohamasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Homalocephale———-Kretase Devri———-otobur/hem otobur hem etobur     —

Hongshanosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Huabeisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Huanghetitan———-Kretase Devri———-otobur     —

Huaxiagnathus———-Kretase Devri———-etobur     —

Huayangosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Hudiesaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Hulsanpes———-Kretase Devri———-etobur     —

Incisivosaurus———-Kretase Devri———-otobur/hem otobur hem etobur     —

Ingenia———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Isanosaurus———-Trias Dönemi———–otobur     İlk dinozorlardandır.

Itemirus———-Kretase Devri———-etobur     —

Jaxartosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Jeholosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Jiangjunosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Jiangshanosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Jinfengopteryx———-Jura Devri———–Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Jingshanosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Jintasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Jinzhousaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Jiutaisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Kagasaurus———-Kretase Devri———-(unknown)     —

Kaijiangosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Katsuyamasaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Kelmayisaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Kerberosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Khaan———-Kretase Devri———-etobur/hem otobur hem etobur     —

Khetranisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Kileskus———-Jura Devri———–etobur     —

Kinnareemimus———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Klamelisaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Kol———-Kretase Devri———-etobur     —

Koreaceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Koreanosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Koreanosaurus———-Kretase Devri———-etobur?     —

Kulceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Kunmingosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Kuszholia———-Kretase Devri———-(bilinmiyor))     —

Lamaceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Lancanjiangosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Lanzhousaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Leshansaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Levnesovia———-Kretase Devri———-otobur     —

Liaoceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Liaoningosaurus———-Kretase Devri———-otobur     Bilinen en küçük ankylosaurdur.

Limusaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Linhenykus———-Kretase Devri———-etobur     —

Linheraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Linhevenator———-Kretase Devri———-etobur     —

Liubangosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Luanchuanraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Lufengosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Lukousaurus———-Jura Devri———–etobur     Büyük ihtimalle bir timsah türüdür.

Luoyanggia———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Machairasaurus———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Magnirostris———-Kretase Devri———-otobur     —

Mahakala———-Kretase Devri———-etobur     —

Maleevus———-Kretase Devri———-otobur     —

Mamenchisaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Mandschurosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Marisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Megacervixosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Mei———-Kretase Devri———-etobur     —

Microceratus———-Kretase Devri———-otobur     —

Microdontosaurus     (unknown)     otobur     Şüpheli.

Microhadrosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Micropachycephalosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Microraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Mifunesaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Minotaurasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Mongolosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Monkonosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Monolophosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Mononykus———-Kretase Devri———-etobur     —

Nanningosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Nanshiungosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Nanyangosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Neimongosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Nemegtomaia———-Kretase Devri———-etobur/hem otobur hem etobur     —

Nemegtosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Ngexisaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Nipponosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Nomingia———-Kretase Devri———-etobur/hem otobur hem etobur     —

Nurosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Olorotitan———-Kretase Devri———-otobur     —

Omeisaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Opisthocoelicaudia———-Kretase Devri———-otobur     —

Oshanosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Otogosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Oviraptor———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Pakisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Parvicursor———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Pedopenna———-Jura Devri———–(bilinmiyor)     —

Peishansaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Penelopognathus———-Kretase Devri———-otobur     —

Phaedrolosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Phuwiangosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Pinacosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Platyceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Prenocephale———-Kretase Devri———-otobur/hem otobur hem etobur     —

Probactrosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Prodeinodon———-Kretase Devri———-etobur     Şüpheli

Protarchaeopteryx———-Kretase Devri———-otobur/hem otobur hem etobur     —

Protoceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Protognathosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Psittacosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Pukyongosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Qiaowanlong———-Kretase Devri———-otobur     —

Qingxiusaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Qinlingosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Qiupalong———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Quaesitosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Raptorex———-Kretase Devri———-etobur     —

Ratchasimasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Rinchenia———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Ruyangosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Sahaliyania———-Kretase Devri———-otobur     —

Saichania———-Kretase Devri———-otobur     —

Sanchusaurus———-Kretase Devri———-otobur     Muhtemelen Gallimimusun bir türü.

Sangonghesaurus———-Jura Devri———–Kretase Devri———-otobur     —

Sanpasaurus———-Jura Devri———–otobur     Şüpheli

Saurolophus———-Kretase Devri———-otobur     —

Sauroplites———-Kretase Devri———-otobur     —

Saurornithoides———-Kretase Devri———-etobur     Bir çeşit Troodon olabilir.

Scansoriopteryx———-Jura Devri———–Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Segnosaurus———-Kretase Devri———-otobur/hem otobur hem etobur     —

Shamosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Shanag———-Kretase Devri———-etobur     —

Shantungosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Shanweiniao———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Shanxia———-Kretase Devri———-otobur     —

Shanyangosaurus———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Shaochilong———-Kretase Devri———-etobur     —

Shenzhousaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Shidaisaurus———-Jura Devri———–(bilinmiyor)     —

Shixinggia———-Kretase Devri———-etobur/hem otobur hem etobur     —

Shuangmiaosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Shunosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Shuvuuia———-Kretase Devri———-(unknown)     —

Siamodon———-Kretase Devri———-otobur     —

Siamosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Siamotyrannus———-Kretase Devri———-etobur     —

Siluosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Similicaudipteryx———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Sinocalliopteryx———-Kretase Devri———-etobur     —

Sinoceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Sinocoelurus———-Jura Devri———–etobur     —

Sinopliosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Sinornithoides———-Kretase Devri———-etobur     —

Sinornithomimus———-Kretase Devri———-otobur     —

Sinornithosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Sinosauropteryx———-Kretase Devri———-etobur     —

Sinosaurus     Trias Dönemi/Jura Devri     etobur     —

Sinovenator———-Kretase Devri———-etobur     —

Sinraptor———-Jura Devri———–etobur     —

Sinusonasus———-Kretase Devri———-etobur     —

Sinotyrannus———-Kretase Devri———-etobur     —

Sonidosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

SPS 100/44———-Kretase Devri———-etobur/hem otobur hem etobur     —

Stegosaurides———-Kretase Devri———-otobur     —

Sugiyamasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Sulaimanisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Suzhousaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Szechuanoraptor———-Jura Devri———–otobur     —

Szechuanosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Talarurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Tangvayosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Tanius———-Kretase Devri———-otobur     —

Tarbosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Tarchia———-Kretase Devri———-otobur     —

Tatisaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Therizinosaurus———-Kretase Devri———-otobur     Büyük pençeli bir dinozordur.

Tianchisaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Tianyulong———-Kretase Devri———-otobur     —

Tianyuraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Tianzhenosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Tienshanosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Tochisaurus———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     —

Tonganosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Tonouchisaurus———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Troodon———-Kretase Devri———-hem otobur hem etobur     Siberiada bulunan çok sayıdaki diş örneklerine sahiptir.

Tsaagan———-Kretase Devri———-etobur     —

Tsagantegia———-Kretase Devri———-otobur     —

Tsintaosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Tsuchikurasaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Tugulusaurus———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Tuojiangosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Turanoceratops———-Kretase Devri———-otobur     Kuzey Amerika’da bulunan ilk ceratopsidtir.

Tylocephale———-Kretase Devri———-otobur     —

Udanoceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Ultrasaurus———-Kretase Devri———-otobur     Şüpheli

Urbacodon———-Kretase Devri———-etobur     —

Velociraptor———-Kretase Devri———-etobur     Tüylü bir dinozordur.

Vitakridrinda———-Kretase Devri———-etobur     —

Wakinosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Wannanosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Wuerhosaurus———-Kretase Devri———-otobur———-Kretase Devri———nde yaşamış bir Stegosauridtir.

Wulagasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Xianshanosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Xiaosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Xiaotingia———-Jura Devri———–etobur     —

Xinjiangovenator———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Xiongguanlong———-Kretase Devri———-etobur     —

Xixianykus———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Xixiasaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Xixiposaurus———-Jura Devri———–hem otobur hem etobur     —

Xuanhanosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Xuanhuaceratops———-Jura Devri———–otobur     —

Xuwulong———-Kretase Devri———-otobur     —

Yamaceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Yandangornis———-Kretase Devri———-etobur     —

Yandusaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Yangchuanosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Yibinosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Yimenosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Yingshanosaurus———-Jura Devri———–otobur     Bu türün tek fosil örneği kaybolmuştur.

Yinlong———-Jura Devri———–otobur     —

Yixianosaurus———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Yizhousaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Yuanmousaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Yunnanosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Yunxiansaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Zanabazar———-Kretase Devri———-etobur     —

Zhejiangosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Zhongornis———-Kretase Devri———-(unknown)     Archaeopteryx ile kuşlar arasında bir cins.

Zhongyuansaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Zhuchengceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Zhuchengtyrannus———-Kretase Devri———-etobur     —

Zigongosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Zizhongosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Zuolong———-Jura Devri———–etobur     —

Avrupa Kıtası’nda yaşamış dinozorların listesi

İsim     Dönem     Beslenme Şekli[3]     Notes

Acanthopholis———-Kretase Devri———-otobur     —

Aepisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Agnosphitys———-Trias Dönemi———–(bilinmiyor)     Muhtemelen dinozor değil

Agrosaurus———-Trias Dönemi———–otobur/hem otobur hem etobur     —

Ajkaceratops———-Kretase Devri———-otobur     —

Allosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Alocodon———-Jura Devri———–(bilinmiyor)     —

Altispinax———-Kretase Devri———-etobur     —

Ampelosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Angloposeidon———-Kretase Devri———-otobur     —

Anoplosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Aragosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Archaeopteryx———-Jura Devri———–etobur     Muhtemelen kuş türüdür.

Arenysaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Aristosuchus———-Kretase Devri———-etobur     —

Asylosaurus———-Trias Dönemi———–otobur/hem otobur hem etobur     —

Atsinganosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Aviatyrannis———-Jura Devri———–etobur     —

Avipes———-Trias Dönemi———–(bilinmiyor)     —

Balaur———-Kretase Devri———-etobur     —

Barilium———-Kretase Devri———-otobur     —

Baryonyx———-Kretase Devri———-etobur     —

Becklespinax———-Kretase Devri———-etobur     —

Betasuchus———-Kretase Devri———-etobur (?)     —

Bihariosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Blasisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Bothriospondylus———-Jura Devri———–otobur     —

Bradycneme———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Calamosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Calamospondylus———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Callovosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Camelotia———-Trias Dönemi———–otobur     —

Cardiodon———-Jura Devri———–otobur     —

Ceratosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Cetiosauriscus———-Jura Devri———–otobur     —

Cetiosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Chondrosteosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Compsognathus———-Jura Devri———–etobur     —

Concavenator———-Kretase Devri———-etobur     —

Craspedodon———-Kretase Devri———-otobur     —

Craterosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Cruxicheiros———-Jura Devri———–etobur     —

Cryptosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Cumnoria———-Jura Devri———–otobur     —

Dacentrurus———-Jura Devri———–otobur     —

Delapparentia———-Kretase Devri———-otobur     —

Demandasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Dinheirosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Dinodocus———-Kretase Devri———-otobur     —

Dolichosuchus———-Trias Dönemi———–(bilinmiyor)     —

Dollodon———-Kretase Devri———-otobur     —

Draconyx———-Jura Devri———–otobur     —

Dracopelta———-Jura Devri———–Kretase Devri———-otobur     —

Dromaeosauroides———-Kretase Devri———-etobur     —

Dubreuillosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Duriatitan———-Jura Devri———–otobur     —

Duriavenator———-Jura Devri———–etobur     —

Echinodon———-Kretase Devri———-otobur     —

Efraasia———-Trias Dönemi———–otobur     —

Elopteryx———-Kretase Devri———-etobur     —

Emausaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Eotyrannus———-Kretase Devri———-etobur     —

Erectopus———-Kretase Devri———-etobur     —

Eucamerotus———-Kretase Devri———-otobur     —

Eucercosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Euronychodon———-Kretase Devri———-etobur     —

Europasaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Eustreptospondylus———-Jura Devri———–etobur     —

Galveosaurus———-Jura Devri———–Kretase Devri———-otobur     —

Genusaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Gigantosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Halticosaurus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Heptasteornis———-Kretase Devri———-etobur     —

Histriasaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Hungarosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Hylaeosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Hypselosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Hypselospinus———-Kretase Devri———-otobur     —

Hypsilophodon———-Kretase Devri———-otobur/hem otobur hem etobur     —

Iberomesornis     Cretaceus     etobur     –

Iguanodon———-Kretase Devri———-otobur     —

Iliosuchus———-Kretase Devri———-etobur     —

Ischyrosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Iuticosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Juravenator———-Jura Devri———–etobur     —

Koutalisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Kukufeldia———-Kretase Devri———-otobur     —

Lexovisaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Liassaurus———-Jura Devri———–(bilinmiyor)     —

Liliensternus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Lirainosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Lophostropheus     Trias Dönemi/Jura Devri     etobur     —

Loricatosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Losillasaurus———-Jura Devri———–Kretase Devri———-otobur     —

Lourinhanosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Lourinhasaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Lusitanosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Lusotitan———-Jura Devri———–otobur     —

Macrurosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Magnosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Magyarosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Mantellisaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Megalosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Merosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Metriacanthosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Miragaia———-Jura Devri———–otobur     —

Mochlodon———-Kretase Devri———-otobur     —

Morinosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Neosodon———-Jura Devri———–otobur     —

Neovenator———-Kretase Devri———-etobur     —

Newtonsaurus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Nuthetes———-Kretase Devri———-etobur     —

Ohmdenosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Oplosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Ornithodesmus———-Kretase Devri———-etobur     —

Ornithopsis———-Kretase Devri———-otobur     —

Orthomerus———-Kretase Devri———-otobur     —

Owenodon———-Kretase Devri———-otobur     —

Paludititan———-Kretase Devri———-otobur     —

Pantydraco———-Trias Dönemi———–otobur     —

Pararhabdodon———-Kretase Devri———-otobur     —

Pelecanimimus———-Kretase Devri———-etobur     —

Pelorosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Phyllodon———-Jura Devri———–otobur     —

Piveteausaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Proplanicoxa———-Kretase Devri———-otobur     —

Plateosaurus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Pneumatoraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Poekilopleuron———-Jura Devri———–etobur     —

Polacanthus———-Kretase Devri———-otobur     —

Ponerosteus———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Priodontognathus———-Jura Devri———–otobur     —

Proceratosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Procompsognathus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Pterospondylus———-Trias Dönemi———–etobur     —

Pyroraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Rachitrema———-Trias Dönemi———–(bilinmiyor)     Dinozor olmayabilir.

Regnosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Rhabdodon———-Kretase Devri———-otobur     —

Ruehleia———-Trias Dönemi———–otobur     —

Rutellum———-Jura Devri———–otobur     Nomen oblitum[4]

Saltriosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Sarcolestes———-Jura Devri———–otobur     —

Sarcosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Scelidosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Scipionyx———-Kretase Devri———-etobur     —

Sellacoxa———-Kretase Devri———-otobur     —

Sellosaurus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Stegosaurus———-Jura Devri———–otobur     —

Stenopelix———-Kretase Devri———-otobur     —

Stokesosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Streptospondylus———-Jura Devri———–otobur     —

Struthiosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Suchosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Tarascosaurus———-Kretase Devri———-etobur     —

Tastavinsaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Taveirosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Teinurosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Telmatosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Tethyshadros———-Kretase Devri———-otobur     —

Thecocoelurus———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Thecodontosaurus———-Trias Dönemi———–otobur     —

Thecospondylus———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Torvosaurus———-Jura Devri———–etobur     —

Trimucrodon———-Jura Devri———–otobur     —

Turiasaurus———-Jura Devri———–Kretase Devri———-otobur     —

Valdoraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Valdosaurus———-Kretase Devri———-otobur     —

Variraptor———-Kretase Devri———-etobur     —

Velocipes———-Trias Dönemi———–(bilinmiyor)     Dinozor olmama ihtimali mevcuttur.

Xenoposeidon———-Kretase Devri———-otobur     —

Yaverlandia———-Kretase Devri———-(bilinmiyor)     —

Zalmoxes———-Kretase Devri———-otobur     —

Hindistan ve Madagaskar dinozorları listesi

İsim     Dönem     Yer     Beslenme Şekli[1]     Not

Alwalkeria     Triassic              Hindistan     omnivore          —

Archaeodontosaurus———-Jura Devri———–Madagaskar     otobur     —

Barapasaurus———-Jura Devri———–India     otobur     —

Bothriospondylus———-Jura Devri———–Madagaskar     otobur     —

Brachypodosaurus———-Kretase Devri———-Hindistan     otobur     —

Bruhathkayosaurus———-Kretase Devri———-Hindistan     otobur     —

Coeluroides———-Kretase Devri———-Hindistan     etobur     —

Compsosuchus———-Kretase Devri———-Hindistan     etobur     —

Dandakosaurus———-Jura Devri———–Hindistan     etobur     —

Dryptosauroides———-Kretase Devri———-Hindistan     etobur     —

Indosaurus———-Kretase Devri———-Hindistan     etobur     —

Indosuchus———-Kretase Devri———-Hindistan     etobur     —

Isisaurus———-Kretase Devri———-Hindistan     etobur     —

Jainosaurus———-Kretase Devri———-Hindistan     etobur     —

Jaklapallisaurus     Triassic     Hindistan     etobur     —

Jubbulpuria———-Kretase Devri———-Hindistan     etobur     —

Kotasaurus———-Jura Devri———–Hindistan     otobur     —

Laevisuchus———-Kretase Devri———-Hindistan     etobur     —

Lametasaurus     (bilinmiyor)     Hindistan     (bilinmiyor)     (chimera)

Lamplughsaura———-Jura Devri———–Hindistan     otobur     —

Lapparentosaurus———-Jura Devri———–Madagaskar     otobur     —

Majungasaurus———-Kretase Devri———-Madagaskar     etobur     —

Masiakasaurus———-Kretase Devri———-Madagaskar     etobur     —

Nambalia     Triassic     Hindistan     omnivore     —

Ornithomimoides     Cretaceous     Hindistan     etobur     —

Orthogoniosaurus     Cretaceous     Hindistan     etobur     —

Pradhania———-Jura Devri———–Hindistan     otobur?     —

Rahonavis———-Kretase Devri———-Madagaskar     etobur     —

Rahiolisaurus———-Kretase Devri———-Hindistan     etobur     —

Rajasaurus———-Kretase Devri———-Hindistan     etobur     —

Rapetosaurus———-Kretase Devri———-Madagaskar     otobur     —

Titanosaurus———-Kretase Devri———-Hindistan     otobur     —

Avustralya ve Antarktika dinozorları listesi

İsim     Dönem     Yer     Beslenme şekli[1]     Notlar

Antarctopelta———-Kretase Devri———-Antarktika     Otobur     —

Atlascopcosaurus———-Kretase Devri———-Avustralya     Otobur     —

Australovenator———-Kretase Devri———-Avustralya     Etobur     —

Austrosaurus———-Kretase Devri———-Avustralya     Otobur     —

Cryolophosaurus———-Jura Devri———–Antarktika     Etobur     —

Diamantinasaurus———-Kretase Devri———-Avustralya     Otobur     —

Fulgurotherium———-Kretase Devri———-Avustralya     Otobur     —

Glacialisaurus———-Jura Devri———–Antarktika     Hepobur     —

Kakuru———-Kretase Devri———-Avustralya     Hepobur     —

Leaellynasaura———-Kretase Devri———-Avustralya     Otobur     —

Minmi———-Kretase Devri———-Avustralya     Otobur

Muttaburrasaurus———-Kretase Devri———-Avustralya     Otobur     —

Ozraptor———-Jura Devri———–Avustralya     Etobur     —

Qantassaurus———-Kretase Devri———-Avustralya     Otobur     —

Rapator———-Kretase Devri———-Avustralya     Etobur     —

Rhoetosaurus———-Jura Devri———–Avustralya     Otobur     —

Serendipaceratops———-Kretase Devri———-Avustralya     Otobur     —

Skartopus———-Kretase Devri———-Avustralya     Etobur     Ichnotaxon.

Timimus———-Kretase Devri———-Avustralya     Hepobur     —

Tyrannosauropus———-Kretase Devri———-Avustralya     Otobur     Ichnotaxon. İsmine rağmen bir theropod değil, aslında bir ornithopod.

Walgettosuchus———-Kretase Devri———-Avustralya     (bilinmiyor)     —

Wintonopus———-Kretase Devri———-Avustralya     Otobur     Ichnotaxon.

Wintonotitan———-Kretase Devri———-Avustralya     Otobur     —

İchnotakson dinozorlar listesi

İchnotakson dinozorlar listesi, ichnogenera grubunda yer alan (fosilleşmiş izleriyle bilinen) dinozorların kapsamlı bir listesidir. Sıralamaya Aves sınıfı (birlikte yaşayan ve ancak fosillerinden bilinen kuşlar) ve argo terimler dahil edilmemiştir. Bu listede genel olarak kabul görmüş ichnogenera grubu yer aldığı gibi şimdi geçersiz olan cinsler; şüpheli (nomen dubium) ya da resmi olarak yayınlanmamış (nomen nudum) ve genç sinonim isimler de bulunmaktadır.

Kapsam ve Terminoloji

İchnotakson dinozorlarının resmi kanonik bir listesi yoktur. Kapsamlı bir liste ise Donald F. Glut’un dinozor ansiklopedilerinin 3. ekinde bulunabilir.[1] Alıntıların büyük bir çoğunluğu (yeni ichnotakson dinozorlar hariç) Glut listesine dayanmaktadır.

A

Aethyopus – Genç sinonimi olduğu: Sauropus

Aetonychopus

Agialopus – Muhtemel Genç sinonimi olduğu: Grallator

Agrestipus

Amblonyx – Genç sinonimi olduğu: Sauropus

Amblydactylus

Anatopus

Anatrisauropus

Anchisauripus – Muhtemel Genç sinonimi olduğu: Grallator

Anomoepus

Anticheiropus

Apatichnus – Genç sinonimi olduğu: Anomoepus

Argoides

Argozoum – Genç sinonimi olduğu: Argoides

Artiodactylus

Atreipus – Genç sinonimi olduğu: Grallator

B

Banisterobates

Bellona – Genç sinonimi olduğu: Grallator

Berninasauropus

Bosiutrisauropus

Breviparopus

Brontopodus

Brontozoum

Bückeburgichnus

C

Calopus – Genç sinonimi olduğu: Platypterna

Camptosaurichnus

Caririchnium

Carmelopodus

Ceratopsipes

Changpeipus

Chimaera – Genç sinonimi olduğu: Sauropus

Chimaerichnus – Genç sinonimi olduğu: Sauropus

Chonglongpus

Chongqingpus – Genç sinonimi olduğu: Grallator

Chuannchengpus – Genç sinonimi olduğu: Grallator

Chuxiongpus – Genç sinonimi olduğu: Brontopus

Coelurosaurichnus

Columbosauripus

Corvipes

D

Dakotasaurus

Deana – Genç sinonimi olduğu: Anomoepus

Delatorrhinchus

Deltapodus

Deuterotrisauropus – Genç sinonimi olduğu: Grallator

Dilophosauripus – Muhtemel Genç sinonimi olduğu: Grallator

Dinehichnus

Dinosaurichnium – Genç sinonimi olduğu: Parachirotherium

“Dinosauropodes” – nomen nudum

E

Elephantopoides

Eubrontes

Eutynichnium

Exallopus – Genç sinonimi olduğu: Saurexallopus

F

Fulicopus – Genç sinonimi olduğu: Sauropus

G

Gigandipus

Gigantosauropus

Gigantotherium – Genç sinonimi olduğu: Gigandipus

Goseongosauripus

Grallator

Gregaripus

Gypsichnites

Gyrotrisauropus

H

Hadrosaurichnus

Hamanosauripus

Hispanosauropus

Hitchcockia – Genç sinonimi olduğu: Anomoepus

Hopiichnus

Huanglongpus

Hunanpus

Hyphepus – Genç sinonimi olduğu: Grallator

I

Ichnites

Iguanodon

Iguanodonichnus

Iguanodontipus

Iranosauripus

Irenesauripus

Irenichnites

J

Jeholosauripus

Jialingpus

Jinlijingpus – Genç sinonimi olduğu: Eubrontes

K

Kainomoyensisauropus – Genç sinonimi olduğu: Anomoepus

Kainotrisauropus – Genç sinonimi olduğu: Grallator

Kalasauropus – Genç sinonimi olduğu: Otozoum

Kayentapus

Kleitotrisauropus

Komlosaurus[2][3]

Koreanosauropus

Koseongosauripus

Kuwajimasauropus – Genç sinonimi olduğu: Hadrosaurichnus

L

Lapparentichnus

Leptonyx – International Code of Zoological Nomenclature ismi, Stenonyx olarak da bilinir.

Ligabueichnium

M

Macropodosaurus

Mafatrisauropus

Magnoavipes

Malutitrisauropus

Masitisauropezus – Genç sinonimi olduğu: Anomoepus

Masitisauropodiscus

Masitisisauropodiscus

Masitisauropus

Megaichnites – Genç sinonimi olduğu: Kayentapus

Megalosauripus

Megalosauropus

Mehliella

Metatetrapous

Micrichnus

Minisauripus

Moraesichnium

Moyenisauropezus

Moyenisauropodiscus

Moyenisauropus – Genç sinonimi olduğu: Anomoepus

N

Navahopus

Neosauropus

Neotripodiscus

Neotrisauropus

O

Orcauichnites

Ornithichnites

Ornithoidichnites – Genç sinonimi olduğu: Sauropus

Ornithomimipus

Ornithopodichnites

Ornithopus – Genç sinonimi olduğu: Sauropus

Otozoum

P

Parabrontopodus

Parachirotherium

Paracoelurosaurichnus

Paragrallator

Parasauropodopus

Paratetrasauropus

Paratrisauropus

Pelarganax – Genç sinonimi olduğu: Sillimanius

Pelargides – Genç sinonimi olduğu: Steropoides

Pengxianpus

Plastisauropus

Platypterna

Platysauropus

Platytrisauropus

Plesiornis

Plesiothornipos

Prototrisauropodiscus

Prototrisauropus – Genç sinonimi olduğu: Grallator

Pseudotetrasauropus

Pseudotrisauropus

Psilotrisauropus

Q

Qemetrisauropus – Genç sinonimi olduğu: Grallator

Qomoqomosauropus

R

“Ralikhompus” – nomen nudum

Rotundichnus

S

Saltopoides

Sarmientichnus

Satapliasaurus

Saurexallopus

Saurichnium

Sauroidichnites

Sauropodichnus

Sauropus

Schizograllator

Seakatrisauropus

Selenichnus

Senquitrisauropus

Shensipus

Shiraminesauropus

Sillimanius

Sinoichnites

Skartopus

Sousaichnium

Staurichnium

Stenonyx

Steropezoum – Genç sinonimi olduğu: Steropoides

Steropoides

Struthopus

Swinnertonichnus

T

Talmontopus

Taupezia

Tetrapodium

Tetrapodosaurus

Tetrasauropus

Thecodontichnus

Therangospodus

Tridentipes – Genç sinonimi olduğu: Steropoides

Trihamus

Trisauropodiscus

Tritotrisauropus

Tuojiangpus – Genç sinonimi olduğu: Eubrontes

Tyrannosauripus

Tyrannosauropus

U

Ultrasauripus

V

Velociraptorichnus

W

Waltheria – International Code of Zoological Nomenclature ismi, Mehliella olarak da bilinir.

Wealdenichnites

Weiaunpus – Muhtemel Genç sinonimi olduğu: Eubrontes

Wildeichnus

Wintonopus

X

Xiangxipus

Y

Yangtzepus

Youngichnus

Yunnanpus

Z

Zhengichnus

Zizhongpus – Genç sinonimi olduğu: Kayentapus

BAZI DİNAZOR ÇEŞİTLERİ

Dinazor Çeşitleri

apatosaurus

brachiosaur

carnotaurus

ceratosaurus

triceratops

ankylosaurus

styracosaurus

deinonychus

oviraptor

Spinosaurus

Tyrannosaurus

compsognathus

Apatosaurus

(anlamı: aldatıcı kertenkele) Günümüzden 154-145 milyon yıl önce yaşadığı düşünülen otobur bir dinozor türüdür.

21-27 metre boyunda ve 30-35 ton ağırlığındadır. Bugüne kadar yaşamış en büyük hayvanlardan biridir. Dört bacağı üzerinde yürür ve yavaş hareket eder. Burun delikleri başın üst kısmında yer alır.

Brachiosaurus

Bulunuşu ve adlandırılması

Brachiosaurus ismi Yunanca brachion/βραχιων (kol) ve sauros/σαυρος (kertenkele) kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur.

İlk kez 1900 yılında Batı Kolorado’da (ABD) bulunmuştur. 1903 te Elmer S. Riggs tarafından tanımlanmış ve bu isim verilmiştir. 1909’da Werner Janensch Tanzanya’da (Afrika) pekçok fosil daha bulmuştur. Afrika ve Kuzey Amerika’da fosilleri çokça bulunmaktadır.

Özellikleri

Brachiosaurus bilinen en uzun boylu ve büyük dinozorlardandır. Uzun bir boynu, küçük bir kafası ve nispeten kısa bir kuyruğu vardır. Diğer sauropodlar gibi dört ayak üzerinde yürür; ama onlardan farklı olarak ön ayakları arka ayaklarından daha uzundur. Bu sıradışı ön ayaklar ve uzun boynu, ona zürafa benzeri bir duruş verir ve yerden yüksekliği 12-16 metreye kadar çıkabilir. Brachiosaurus 25-26 m uzunluğa ve tahminen 30-60 ton ağırlığa ulaşabilir.

Diğer brachiosauridler gibi keski benzeri dişleri vardır ve burun delikleri başının tepesindedir. Alt ve üst çenesinde öne doğru eğimli 26’şar dişi bulunmaktadır. Brachiosaurus bir otoburdur ve muhtemelen yüksek ağaçların yapraklarıyla beslenir. Sürüler halinde yaşarlar ve yemek için göç edebilirlerdi. 100 yıl kadar yaşayabildikleri düşünülmektedir.

Yaşadığı devir

Brachiosaurus orta ve geç Jura devirlerinde yaşamıştır(156-145 milyon yıl önce). Erken ———-Kretase Devri———ne kadar ulaşabildiği sanılmaktadır. Çağdaşı olan diğer büyük sauropodlar Camarasaurus, Supersaurus, Ultrasaurus ve Haplacanthosaurus’tur.

Savunma

Bilindiği kadarıyla yetişkin bir Brachiosaurus’u tehdit edebilecek etoburlar yoktu. Devrinde yaşadığı bilinen en büyük etoburlar Allosaurus, Ceratosaurus ve Torvosaurust’u. Bunlar ona göre çok küçük kalan hayvanlardı ve muhtemelen daha küçük dinozorları avlıyorlardı. Brachiosaurus’un en iyi savunması iri cüssesi ve kalın derisiydi. Ayrıca kuyruğunu ve pençeli ön ayaklarını kullanırdı.

Carnotaurus

[BLOCKQUOTE]

Carnotaurus (Etçil Boğa)

iri bir etoburdu. T-Rex ve Allosaurusla aynı gruptandı. Çukur bir kafatasına ve gözlerinin hemen üzerinde bulunan kısa boynuzlara sahipti. Uzun ve kaslı bacakları avından daha hızlı olmasın sağlıyordu. 9.0 metre uzunluğunda ve 3.5 metre boyunda olabiliyorlardı. Ve avlarını pusuya yatarak beklerlerdi.

[/BLOCKQUOTE]

Ceratosaurus

[BLOCKQUOTE]

Ceratosaurus

(anlamı: boynuzlu kertenkele), 156-145 milyon yıl önce yaşadığı tahmin edilen etçil bir dinozor türüdür. 4-6 metre boyundaki bu türün ağırlığı genellikle 500 kg 1 ton arasındadır.

İki bacağı üzerinde yürür ve boynu “S” şeklindedir. Burnunun ucunda bir boynuz yer alri keskin gözlere sahiptir. Gözlerinin üzerinde kemiksi yumrular vardır.

Triceratops

68-65 milyon yıl kadar önce (Geç Kretase dönemi) Kuzey Amerika’da yaşamış otobur bir dinozor türüdür. Kretase döneminin sonunda pekçok canlının yokolduğu büyük felakete kadar yaşamış son dinozor türlerindendir. Triceratops, iri, dört ayaklı bedeni; büyük, kemikli bir yaka ve üç boynuz taşıyan başı; günümüz gergedanlarına olan benzerlikleri ile en kolay tanımlanabilen dinozor türlerinden biridir. Ayrıca, bilinen en büyük etobur dinozorlardan olan Tyrannosaurus ile aynı alanı paylaşmıştır ve onun avladığı hayvanlardandır.

Tanımlandığı 1887 yılından bu yana, henüz tam bir fosili bulunmuş olmasa da, toplanan pek çok kısmi kalıntıdan hareketle iyi tanınan bir dinozordur. Kafalarındaki yakanın ve boynuzlarının fonsiyonu, uzun süre tartışmalara konu olmuştur. Çoğunlukla avcılara karşı savunma silahları olarak görülürler. Ayrıca yeni teorilere göre; bunlar, tıpkı günümüz hayvanları gibi, tür içinde kur yapmak ve üstünlük göstermek amacıyla kullanılmış olabilirler.

Triceratops, paleontologlar tarafından grubu içinde tam olarak nasıl yerleştirileceği konusu tartışılsa da, ceratopsid dinozorlar arasında en iyi bilinenidir. Triceratops horridus ve triceratops prorsus ismi verilen iki türü geçerli sayılır. Bununla beraber başka pekçok isimlendirilmiş örneği de vardır.

Kökenbilim

Triceratops, ‘üç boynuzlu yüz’ anlamına gelir. Yunanca, tri/τρι – “üç”, ceras/κέρας – “boynuz” ve ops/ωψ – “yüz”.

Tanımlama

Yetişkin bir Triceratops, 7.9-9 m uzunluğa, 2.9-3 m yüksekliğe, 6.1-12 ton ağırlığa erişebilir. Onu diğerlerinden ayıran en belirgin özelliği, kara hayvanlarının en büyüklerinden olan kafasıdır. Başı 2 m ve hatta boyunun üçte biri kadar uzunlukta olabilir. Burnunun üzerinde bir ve gözlerinin üzerinde yaklaşık 1 m uzunluğunda 2 adet boynuzu; kafasının arkasında da görece kısa ve kemikli bir yakası vardır. Yakalı dinozorların çoğunun yakasında boşluklar olmasına rağmen Triceratops’unki dolu ve sağlamdır.

Triceratops sağlam yapılıdır ve yine kuvvetli, beş parmaklı ön, dört parmaklı arka ayaklara sahiptir. Kesinlikle dört ayaklı olmasına rağmen, duruş şekli bazı tartışmalar doğurmuştur. Başlangıçta ön ayaklarının, başının ağırlığını taşıyabilmek için yanlara doğru açılı durduğuna inanılırdı. Bu duruş Charles Knight ve Rudolph Zallinger’in çizimlerinde görülebilir. Bununla birlikte boynuzlu dinozorlardan kalan ayakizlerinin incelenmesi ve iskeletlerin son yeniden inşaları gösteriyor ki, Triceratops’un, tam olarak dikilmek ile yayılmak arasında dik bir duruşu vardı(gergedanlar gibi). Bu sonuç, besleme için yayılan bir yürüyüşü engellemez.

Sınıflandırma

Triceratops, geniş bir Kuzey Amerika boynuzlu dinozorlar ailesi olan ‘Ceratopsidae’ nin en bilinen üyesidir. Bu aile içindeki yeri yıllarıdır tartışılagelmiştir. Karışıklık, çoğunlukla kısa, katı yakanın birleşmesi (Centrosaurinae gibi) ve uzun boynuzların (Chasmosaurinae olarak ta bilinen Ceratopsinae gibi) üzerinde oldu. R. S. Lull, boynuzlu dinozorların ilk incelemesinde, biri Triceratops’a öncülük eden Monoclonius ve Centrosaurus, diğeri Ceratops ve Torosaurus ile birlikte olmak üzere, onu bugün anlaşıldığı gibi bir centrosaurinae yapan iki nesil varsaydı. Bu görüşe dayanan son revizyonlar, biçimsel olarak birinci, kısa yakalı grubu Centrosaurinae (Triceratops’u da kapsayan) ve ikinci uzun yakalı grubu Chasmosaurinae şeklinde tanımlar.