Cahar Dudayev: Çeçen Direnişinin Sembolü

Post author:Kerim Usta
Post published:13 Mart 2012
Yorum Yayınlama:0 Yorum
Post category:İz Bırakanlar

Cahar (Dzhokhar) Dudayev, Çeçenistan’ın bağımsızlık mücadelesinin önde gelen figürlerinden biri ve Çeçen İçkerya Cumhuriyeti’nin ilk devlet başkanıdır. Cahar Dudayev isminin Türkçeye uyarlanmış şekliyle Cevher Dudayev olarak da anıldığı bilinmektedir. “Cahar” adı Çeçence’de “inci” veya “cevher” anlamına gelir. Bu nedenle, Türkçe metinlerde ve halk arasında bazen “Cevher Dudayev” ismiyle de anılmaktadır. 15 Şubat 1944’te Çeçenistan’ın Yalkhoroy köyünde doğan Dudayev, Çeçen halkının Josef Stalin’in emriyle Orta Asya ve Kazakistan’a sürgüne gönderilmesi nedeniyle çocukluk yıllarını sürgünde geçirdi. Ailesiyle birlikte 1957’de sürgün sona erdiğinde Çeçenistan’a geri döndü.

Dudayev, Sovyet Hava Kuvvetleri’nde başarılı bir kariyere sahip oldu. Askeri eğitim aldıktan sonra jet pilotu ve strateji uzmanı olarak hızla yükseldi. 1986’da Estonya’nın Tartu şehrindeki bir stratejik bombardıman uçağı üssünün komutanı oldu ve bu pozisyonda görev yapan ilk Müslüman generallerden biri olarak dikkat çekti. Estonya’nın Sovyetler Birliği’nden bağımsızlık sürecinde şiddet kullanmayı reddetmesi, onun insancıl yaklaşımını ortaya koydu.

1990’ların başında Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecinde memleketine dönen Dudayev, Çeçen Ulusal Kongresi’nin lideri oldu ve Çeçen halkının bağımsızlık taleplerine öncülük etti. 27 Ekim 1991’de yapılan seçimlerde Çeçenistan İçkerya Cumhuriyeti’nin ilk başkanı seçildi ve aynı yıl Çeçenistan’ın bağımsızlığını ilan etti. Ancak Rusya, Çeçenistan’ın bağımsızlığını tanımadı ve 1994 yılında Birinci Çeçen Savaşı başladı. Dudayev liderliğindeki Çeçen güçleri, Rus ordusuna karşı etkili bir gerilla savaşı verdi.

21 Nisan 1996’da Dudayev, bir Rus hava saldırısında hayatını kaybetti. Ölümü, bir uydu telefonu görüşmesi sırasında yerinin tespit edilmesiyle gerçekleşti. Dudayev, ölümünden sonra Çeçen direnişinin sembolü haline geldi ve Çeçen halkı için ulusal bir kahraman olarak anılmaya devam etti. Çeçenistan’ın başkenti Grozni, ölümünden sonra kısa bir süreliğine “Dzhokhar-Kala” olarak adlandırıldı. Eşi Alla Dudayeva ve çocukları, Çeçen davasına olan bağlılıklarıyla bilinir.

Cahar Dudayev, Çeçenistan’ın özgürlük mücadelesindeki kararlılığı ve liderliği ile tarihe geçmiştir. Özgürlük ve bağımsızlık sembolü olarak Çeçen halkının hafızasında yaşamaya devam etmektedir.